دوره 11 (1400)
دوره 10 (1399)
دوره 9 (1398)
دوره 8 (1397)
دوره 7 (1396)
دوره 6 (1395)
دوره 5 (1394)
دوره 4 (1393)
دوره 3 (1392)
دوره 2 (1391)
دوره 1 (1390)

 

آمار و ارقام نشریه

تعداد دوره‌ها   12

تعداد شماره‌ها   24

تعداد مقالات   198

تعداد نویسندگان   261

تعداد دریافت فایل اصل مقاله   157,013

نسبت مشاهده بر مقاله   1239.04

نسبت دریافت فایل بر مقاله   792.99

تعداد مقالات ارسال شده   662

تعداد مقالات رد شده   327

درصد پذیرش   11

تعداد پایگاه های نمایه شده   4

تعداد داوران   117


 

نشریه فلسفه علم بر اساس مجوز شماره 3/11/50662 به تاریخ 1390/3/25 کمیسیون نشریات وزارت علوم حائز رتبه علمی-پژوهشی گردید. فلسفه علم در ایران رشته تقریبا نوپایی است. این رشته نزدیک به دو دهه پیش تاسیس شد و در حال حاضر دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری آن در کشور برگزار می‌شود. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با انتشار اولین مجله علمی‌ـ‌پژوهشی این رشته، سعی بر آن دارد تا ضمن انتشار آخرین یافته‌های پژوهشگران، اعضای هیات علمی و دانشجویان در این حیطه، زمینه‌ تشکیل «جامعه تخصصی فلسفه علم» و گسترش مطالعات این رشته در کشور را فراهم آورد.

در این زمینه از مقالات در محورهای ذیل استقبال می‌نماییم:

  • فلسفه علم عام: مباحث معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی علم، روش‌شناسی علم، تاریخ فلسفه علم، مکاتب فلسفه علم، علم و جامعه، نسبت تاریخ و فلسفه علم
  • فلسفه علوم:  فلسفه فیزیک، فلسفه ریاضی و منطق، فلسفه شیمی، فلسفه زیست‌شناسی، فلسفه پزشکی
  • مطالعات جامعه‌شناختی ، روانشناختی و انسان‌شناختی علم
  • فلسفه علم قاره‌ای
  • فلسفه تکنولوژی
  • فلسفه علوم انسانی و اجتماعی

 محقق گرامی لطفا پیش از ارسال مقاله موارد زیر را ملاحظه و فایلهای پیوست را مطالعه نمایید.


  •  راهنمای ثبت مقاله در سامانه (دریافت فایل)
  • قوانین اخلاقی و اجرایی نشریه (مشاهده صفحه)
  • رویکرد نشریه در انتشار مقالات (مشاهده صفحه)
  • دریافت، تکمیل و ارسال فرمهای تعهدنامه و تعارض منافع (مشاهده صفحه)
  • هزینه رسیدگی به مقاله (مشاهده صفحه)
  • فلودیاگرام داوری (مشاهده صفحه)
  • نحوه دسترسی به سامانه مشابه یاب (مشاهده صفحه)
  • حتما با آدرس الکترونیکی غیر از yahoo ثبت نام فرمایید.
  •  شماره تماس نشریه:88609257 پاسخگویی صرفا روزهای زوج ساعت 10-8
  •  خواهشمندیم جهت پی گیری وضعیت مقاله خود، صرفا از طریق ایمیل نشریه به شرح زیر اقدام فرمایید نشانی الکترونیک: philosophy.s1393@gmail.com 

 

 

 

 

 

واقع‌گراییِ ساختاری و ساختارگراییِ تجربه‌گرا

محمود وحیدنیا؛ سید محمد حسن آیت الله زاده شیرازی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.37461.1541

چکیده
  مقالۀ پیشِ رو مطالعه‌ای انتقادی و مقایسه‌ای بر دو روایت از ساختارگرایی علمی است. پس از مقدّمه‌ای کوتاه، در بخش 2 مقدّماتِ مفهومیِ جدالِ کهنۀ واقع‌گرایی-ناواقع‌گرایی در فلسفۀ علم را به‌اجمال فراهم می‌آوریم؛ واقع‌گراییِ علمی رویکرد معرفتیِ مثبت و خوش‌بینانه‌ای به نتایج نظریه‌های علمی (به‌ویژه دربارۀ هویّات مشاهده‌ناپذیر) ...  بیشتر

سیر تطور تراانسان‌گرایی در تاریخ علم و فلسفه از سده هفدهم تا بیستم

خدیجه قربانی سی سخت؛ محمدحسن کریمی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.40129.1635

چکیده
  در سایه پرداختن به نظریات اصلی و شناخته شده در تاریخ، همواره بخشی از اندیشه‌های متفکران بزرگ مغفول مانده یا کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. گذر زمان و بروز مسائل نوین، ابعاد تازه‌ای از این دست اندیشه‌ها را آشکار می‌سازد. تراانسان به‌عنوان یک جنبش علمی-فناورانه از جمله این مسائل است. صاحب‌نظران این جنبش مدعی‌اند تراانسان‌گرایی ...  بیشتر

رابطه‌ی طبی‌سازی و تکنولوژی:تحلیل سلامت گرایی از منظر پساپدیدراشناسی

علیرضا منجمی؛ مصطفی شعبانی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43161.1632

چکیده
  پرسش از رابطۀ تکنولوژی و طبی سازی به ویژه در موج چهارم طبی‌سازی که به سلامت‌گرایی معروف است بسیار کلیدی است. در این موج که در مقایسه با سایر امواج طبی‌سازی غالب و پیشرونده است پژوهش‌های زیست‌پزشکی نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کنند، تکنولوژی با آن درآمیخته است و «بیماری» که در مرکز سه موج قبلی قرار داشت در اینجا غایب است. همه اینها ...  بیشتر

بررسی نقش عناصر اربعه در زیست شناسی گیاهی دوره اسلامی و بازنمایی نقش آنها در احوال و اختلاف نباتات

امیرحسین شهگلی؛ فائزه اسکندری

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43228.1633

چکیده
  توجه به مبانی در علوم مختلف از آن جهت مهم و قابل توجه است که این مبانی حکم مبادی تصدیقی و اصول موضوعه را در علوم دارند. هدف از مقاله‌ی حاضر، بررسی نقش عناصر اربعه در زیست‌شناسی گیاهی دوره اسلامی است. فرضیه‌ی این پژوهش بر اصلِ علت مادی بودن عناصر اربعه تاکید دارد که برای نخستین بار بدان پرداخته و استنباط شده است. روش استفاده شده در این ...  بیشتر

در دفاع از الگوی مکانیکی علّی

مهدی اسمعیلی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43464.1637

چکیده
  چکیده: هیچکاک با مثال‌های نقض خود نشان داد که همچنان مسئله ربط تبیینی در الگوی جدید تبیین علمی وسلی سالمون برقرار است. در برهمکنش‌های فرایندهای علّی علامت‌های مختلفی به وجود می‌آیند. به زعم هیچکاک نمی‌توان با رویکرد سالمون مشخص کرد که کدام علامت یا کمیت حفظ شده، از نظر تبیینی مرتبط است با پدیده تبیین خواه مورد نظر. ما با کمک تحلیل ...  بیشتر

بررسی انتقادی متافیزیک طبیعی‌شدۀ معتدل

حسن امیری آرا

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.44105.1650

چکیده
  مورگانتی و تاهکو از نوعی متافیزیک با عنوان «متافیزیک طبیعی‌شدۀ معتدل» دفاع می‌کنند. این طبیعی‌گرایی معتدل دربارۀ متافیزیک از یک سو، دربرابر طرح متافیزیک طبیعی‌شدۀ رادیکال فیلسوفانی چون لیدی‌من و راس و، از سوی دیگر، طرح‌هایی در دفاع از استقلال متافیزیک، همچون طرح لری پاول و جاناتان لو، قرار دارد. در تلقی آنها، متافیزیک از ...  بیشتر

فراجهان به مثابه زیست جهان: نگاهی پدیدارشناختی به «متاورس»

محمد امین شفیع خانی؛ حسین مطلبی کربکندی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43552.1640

چکیده
  «متاورس» پدیدار فناورانه‌ای است که به تازگی مورد توجه ویژه‌ی عموم و خصوص جامعه قرار گرفته است. این پدیدار نوظهور که بر پایه‌ی چند فناوری پیشرو در حوزه‌ی اطلاعات و ارتباطات ایجاد می‌شود و بیشتر به مرحله‌ی ایده نزدیک است تا به مرحله‌ی اجرا، پرسش‌های بسیاری را برانگیخته است؛ از پرسش‌هایی در خصوص چیستی و چگونگی این پدیدار تا ...  بیشتر

تحلیلی بر کاربرد مفهوم پارادایم در علوم اجتماعی

مجتبی جهانگردی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43941.1643

چکیده
  موضوع مقاله حاضر بررسی و تحلیل چگونگی کاربرد مفهوم پارادایم در علوم اجتماعی است. بنابراین مقاله هدف خود را نه در نقد نظریه پارادایمی کوهن بلکه در نقد چگونگی کاربرد مفهوم پارادایم در علوم اجتماعی جستجو می‌کند. برای رسیدن به این هدف سعی شده‌‌ است تا با استفاده از روش اسنادی‌ و بهره‌گیری از منابع و پژوهش‌های مفید، چند موضوع مورد بررسی ...  بیشتر

مواجهه با نظریه تکامل داروین در ایران: روایت مارکسیست ها در عصر پهلوی

سجاد سربلوکی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.44461.1656

چکیده
  نظریۀ تکامل داروین و نظریۀ تکامل اجتماعی مارکس هر دو ریشه در مدرنیته غربی داشتند. بار اصلی ترویج اندیشۀ داروین در ایران نیز در عصر پهلوی یکم بر عهده مارکسیست‌ها بود. رویکرد مارکسیست‌ها به نظریۀ تکامل داروین در این دوره ضمن شباهت‌هایی که با مواجهه اندیشمندان ایرانی دوره‌ی قاجار با نظریه تکامل داشت، اما روایت زیست‌شناختی دقیق‌تری ...  بیشتر

دیدگاه فلاسفۀ اسلامی در مورد تولد خود به خودی موجودات زنده

سعید انواری

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.44710.1666

چکیده
  در طب و طبیعیات قدیم این دیدگاه پذیرفته شده بود که موجودات زنده می‌توانند بدون زاد و ولد، مستقیما از طریق امتزاج عناصر چهارگانه و دریافت صورت از مبادی خود پدید بیایند. بر این اساس معتقد بودند که برخی از حیوانات می‌توانند از جمادات و یا از بدن انواع دیگری از موجودات زنده پدید بیایند که از نظر نوع با آنها متفاوت هستند. به عنوان مثال از ...  بیشتر

یک ارزیابی از دو برنامۀ پژوهشی فلسفی به مسئلۀ پیکان زمان

نرگس فتحعلیان؛ علیرضا منصوری

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.44801.1664

چکیده
  دو رویکرد متافیزیکی به مسئلۀ پیکان زمان وجود دارد که ناشی از دو تلقیِ متفاوت هیومی و غیرهیومی از قوانین طبیعت است. هدف مقالۀ حاضر این است که استدلال کند این دو رویکرد به مثابۀ دو برنامۀ پژوهشی، به رغم اختلاف بنیادیِ و مسائلی که هر یک درگیر آن هستند، در نهایت ما را به سمت این مسئله اساسی هدایت می‌کنند که تبیین مسئلۀ پیکان زمان نیازمند ...  بیشتر

انسانی کردن تکنولوژی پزشکی: وجه آشکار شده در پاندمی کووید 19

علیرضا میرزایی؛ محمد قادری زمهریر؛ یاسمن قاسمی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43561.1638

چکیده
  ویروس کرونا با سرعت زیادی در حال گسترش در جهان است و انسان با تمام توان خود تلاش دارد در برابر این ویروس از خود محافظت کند. آدمی مانند سالیان گذشته تکنولوژی را راه حلی برای برون رفت از این شرایط در نظر گرفته و دست به دامان آن شده است. روش‌های غربالگری، پیشگیری و درمان مختلفی با استفاده از تکنولوژی گسترش یافته است. استفاده از تب سنج‌های ...  بیشتر

جای‌گیری ارزش‌های اخلاقی در پیام‌رسان‌های فوری به‌مثابۀ سیستم‌های اجتماعی – فنّی و استلزامات سیاستی آن

ابوتراب یغمائی؛ خشایار قدیری نژاد

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 205-231

https://doi.org/10.30465/ps.2022.41045.1604

چکیده
  چرا برخی سیاست‌های فناوری موفقیت‌آمیزند و برخی دیگر خیر؟ گرچه این پرسش یکی از پرسش‌های اصلی در سیاست علم، فناوری و نوآوری محسوب می‌شود، می‌توان از منظر فلسفۀ فناوری نیز به آن پاسخ گفت. هدف مقالۀ پیشِ رو بررسی این مسأله و پاسخ به آن با توسل به رابطۀ ارزش و فناوری است که در دهه‌های اخیر به یکی از درون‌مایه‌های اصلی فلسفۀ فناوری تبدیل ...  بیشتر

نقش سایبرنتیک در پیدایش هوش مصنوعی

سعیده بابایی؛ منیره بحرینی؛ فائزه نوروزی؛ نرجس صابری؛ کاظم فولادی قلعه

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-25

https://doi.org/10.30465/ps.2022.42060.1618

چکیده
  تلاش‌های زیادی در تاریخ و فلسفه علم صورت گرفته تا برای ماشین‌ها شئونی انسانی تصور شود. گاه به آن‌ها ذهن، گاهی احساس و گاهی هوشمندی نسبت داده شده است. همه‎ی این‌ها بدان جهت است که مرز انسان و ماشین هر چه بیشتر باریک شود تا شاید روزی به یکدیگر بپیوندند. اما می‌توان این تلاش را از مسیری دیگری پیمود. می‎توان با نگاه سیستمی و نظام‌مند ...  بیشتر

ارسطو و اصل ماخ

سید سعید میراحمدی؛ سید امیر سخاوتیان؛ مجید محسن‌زاده گنجی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 181-203

https://doi.org/10.30465/ps.2022.41303.1607

چکیده
  از آنجا که ارسطو امکان وجود فضایی مستقل از اجسام (فضای مطلق) را نفی کرده است، بنابراین روشن است که به عقیده وی، حرکت نسبت به فضای مطلق (حرکت مطلق) امری غیرممکن است. اما آیا ارسطو توانسته است بدون استفاده از مفاهیم فضا و حرکت مطلق، تبیینی سازگار از حرکت ارائه کند—آن چه که در نظریه نسبیت عام نیز محقق نشده است؟ آیا تبیین ارائه شده از سوی ...  بیشتر

مروری بر اصول و مقوّمات نظریه ی «برنامه ی قوی» دیوید بلور و برخی منتقدان وی

قاسم زائری؛ محدثه قشقایی خواص

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 277-303

https://doi.org/10.30465/ps.2022.41192.1606

چکیده
  دیوید بلور از سردمداران اصلی مکتب ادینبورا با طرح ریزی اصول چهارگانه ای به تنقیح نظریه ی برنامه ی قوی پرداخت. این اصول چهارگانه شامل اصل علیّت، اصل تقارن، اصل بی طرفی و اصل بازتابی است. بنا بر اصل علیّت، جامعه شناسی می بایست روندی علّی طی کند زیرا تنها در این صورت، منجر به ایجاد باور و یا موقعیتی از معرفت میشود و هم چنین انواع علل جدای ...  بیشتر

منظرگرایی ابزارهای علمی

مهدی خلیلی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 27-57

https://doi.org/10.30465/ps.2022.39373.1572

چکیده
  این مقاله با اندیشیدن به شان معرفت‌شناختی ابزارهای علمی به مناقشه‌ی واقع‌گرایی علمی می‌پردازد. ادعای اصلی مقاله این است که یک دیدگاه منظرگرایانه و در عین حال واقع‌گرایانه قادر است نقش ابزارها در علم را توضیح دهد. در این راستا، منظرگرایی ابزاری تعریف، و از آن در برابرِ این سه نقد دفاع می‌شود: 1- منظرگرایی به نسبی‌گرایی می‌انجامد، ...  بیشتر

ابر واژگان