کارنپ و کواین، رویارویی در فراوجودشناسی

محمدحسین اسفندیاری

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 1-27

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5251

چکیده
  هنوز نظریۀ کارنپ پیرامونِ وجودشناسی جان نگرفته بود که کواین به آن تاخت؛ و این، تاخت‌و‌تازی را میان دو فیلسوف برایِ بیش از نیم قرن موجب شده. هم‌چونان پرسش این است: حق با کدام یک بود/است؟ در مقالۀ پیشِ رو، با مرورِ نظریۀ کارنپ، نقدهایِ جسته‌و‌گریختۀ کواین را در سه عنوان به مواضعِ او روایت کرده‌ام. نشان داده‌ام که چگونه نظریۀ کارنپ ...  بیشتر

تحلیل ویژگی های روش شناسی فریدمن

محمدرضا امیری تهرانی؛ مهدی مهدیان

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 29-53

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5234

چکیده
  مقاله‌ فریدمن دربارۀ روش‌شناسی علم اقتصاد، آمیزه‌ای از آموزه‌های مختلف فلسفی است که می‌توان فهرستی از ایده‌های ‏فلسفی را در آن یافت. در این نوشتار با تحلیل مقاله مذکور و دیدگاه دیگر فیلسوفان علم اقتصاد، شش ویژگی را برای ‏روش‌شناسی او بازمی‌شناسیم. ویژگی نخست، نظریۀ فریدمنی است؛ که از دو جزء زبان و فرض‌های ماهوی تشکیل شده ...  بیشتر

فلسفه مالی

مسلم پیمانی

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 55-77

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5215

چکیده
  در این مقاله، طرحی کلی از فلسفه مالی جستجو شده و به عنوان یکی از موضوعات قابل بحث در فلسفه علم مطرح و اهمیت آن تحلیل شد. در این راستا، برخی از مسائل قابل طرح در مالی از سه جنبه هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی بررسی شد که بر اساس آن، اولاً هم مالی و هم مقولات مطرح در آن، علی‌رغم ادعای واقع‌گرایی، با دو مسئله عینیت و تعمیم مواجه ...  بیشتر

بازسازی اندیشه ی مارتین هایدگر پیرامون مفهوم گشتل

محمدعلی روزبهانی؛ مهدی معین زاده

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 79-103

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5212

چکیده
  اندیشه ی مارتین هایدگر یک کل به هم پیوسته و یکپارچه است و کلیت آن را می توان به مثابه یک «فلسفه ی تکنولوژی» در نظر گرفت. مفهوم مرکزی فلسفه ی هایدگر، «وجود» و «پوشیدگی» و «ناپوشیدگی» آن است. سیر اندیشه ی او با نقد متافیزیک از افلاطون تا نیچه آغاز می شود و با تلاش برای پدیدآوردن نحوی دیگر از فلسفه ادامه می یابد و سپس، ...  بیشتر

مسئله تقلیل تابع موج کوانتمی توسط ذهن آگاه در پرتو نظریه های ذهن-بدن

سید هدایت سجادی

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 105-125

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5142

چکیده
  هدف از این نوشتار، ارائه تحلیلی فلسفی بر مسئله تقلیل تابع موج توسط ذهن، مبتنی بر نظریه‌های حوزۀ فلسفه ذهن است. با توجه به این رویکردها درباره رابطۀ ذهن-بدن و ماهیت ذهن، هم در چارچوب دوگانه انگاری مادی_نفسانی، و هم ویژگی های ذهنی نوخاسته و فراپدیدارگرایانه، به بررسی معضلات مفهومی این مسئله پرداخته می شود. تلقی مادی و سخت افزارانه از ...  بیشتر

«شم خوب» یک دانشمند به چه معنا است؟

محمد مهدی صدرفراتی؛ شادی محمدی

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 127-148

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5141

چکیده
  مفهوم «شم خوب» در انتخاب بین نظریات علمی اولین بار توسط پیِر دوئم فیزیکدان و فیلسوف علم مشهور فرانسوی مطرح شد. او معتقد بود در جایی که منطق و شواهد تجربی برای انتخاب دانشمندان کفایت نمی کند، نیاز به معیاری بالاتر یا همان «شم خوب» هست. دوئم درباره چیستی و ابعاد مفهوم شم خوب صراحتی ندارد، در عوض نظرات مختلفی برای آن ارائه شده ...  بیشتر

ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس و ﺑﻨﻴﺎنﻫﺎی ﺷﺒﻪاﺳﺘﻌﻼﻳﻰ ﻣﻌﺮﻓﺖ

اسفندیار غفاری نسب؛ علی اکبری؛ علی اصغر نظری

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 149-170

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5222

چکیده
  ﻧﻮﺷﺘﻪی ﭘﻴﺶ رو ﺷﺮح و ارزیابی ﺑﺨﺸﻰ از اﻓﻜﺎر ﻳﻮرﮔﻦ ﻫﺎﺑﺮﻣﺎس، ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎس و ﻓﻴﻠﺴﻮف آﻟﻤﺎﻧﻰ، در ﺣﻴﻄﻪی ﻣﻌﺮفت‌شناسی اﺳﺖ که در متون فارسی به آن کمتر توجه شده است. یکی از اهداف پروژۀ تحقیقاتی او ﻧﺰدﻳﻚﻛﺮدن داﻧﺶ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻰ یا زﻳﺴﺖﺟﻬﺎن بوده و هدف این نوشتار نیز ارائۀ شرحی نظام‌مند از این کوشش هابرماس و تقابل‌های ...  بیشتر

عدم تقارن ترمودینامیکی زمان و فرضیه ی گذشته برای کیهان اولیه

نرجس فتحعلیان؛ علیرضا منصوری

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 171-193

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5139

چکیده
  بر اساس تجربه ی روزمره و فهم متعارف به نظر می‌رسد تفاوتی بین گذشته و آینده وجود دارد که آن را «پیکان زمان» می‌نامیم. تبیین‌های متفاوتی برای پیکان زمان ارایه شده که یکی از آن ها پیکان ترمودینامیکی است. اما قوانین بنیادی فیزیک، به ویژه قوانین نیوتن و مکانیک آماری–که انتظار می رود تبیین گر قوانین پدیدارشناختیِ ترمودینامیک باشند- ...  بیشتر

بررسی نسبت یگانه‏انگاری راسلی با فیزیکی‏انگاری با تاکید بر استدلال زامبی

هادی قهار

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 195-213

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5214

چکیده
  یگانه‏انگاری راسلی، عنوان یکی از جدیدترین نظریه‏های فلسفه ذهن است. این نظریه مدعی غلبه بر مشکلات نظریه‏های فیزیکی‏انگار و دوگانه‏انگار است. به طور خاص مشکل عمده فیزیکی‏انگاری، تبیین آگاهی پدیداری است. یکی از مهم‏ترین استدلال‏های موجود علیه فیزیکی‏انگاری استدلال زامبی یا استدلال تصورپذیری است. یگانه‏انگاری راسلی ...  بیشتر

شکلدهی متقابل جامعه و فناوری؛ موردکاوی تاریخی ماشین‌تحریر

مهدی کفائی؛ الهه دویران؛ مصطفی تقوی

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 215-235

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5140

چکیده
  جامعه خاستگاه فناوری و توسعه آن است. از سوی دیگر فناوری نیز به نوبه خود آثار اجتماعی مخصوص به خود را دارد. در حالت کلی، رابطه جامعه و فناوری دوسویه است. آگاهی از این رابطه دوسویه برای طراحی مهندسی لازم است ولی توجه لازم نسبت به این امر در متون درسی و روال های آموزشی چندان مشاهده نمی شود. در این مقاله با موردکاوی تاریخی ماشین‌تحریر، رابطه ...  بیشتر

نقش تمثیل و مدل در نظریه های تکامل فرهنگی: مطالعه ی موردی میمتیک

هادی صمدی؛ احمدرضا مرادیان

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 237-257

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5138

چکیده
  در تبیین تکامل فرهنگی نظریه‌های متنوع و رقیبی ارائه شده است. میمتیک یکی از معروف ترین آنهاست. دعوی مقاله‌ی حاضر آن است که هرکدام از نظریه‌های ارائه شده مدل‌هایی هستند که درجهت بازنمایی بخش‌هایی از فرهنگ و درجهت قابل فهم کردن آن بخش‌ها با توسل به تمثیل‌هایی ارائه شده‌اند. که میمتیک یکی از آنهاست. ازآنجا که اولاً هر مدلی از جمله ...  بیشتر

ماهیت «علیّت» در فرم غیرتعقلیِ شناخت برمبنای رهیافت ارنست کاسیرر

مجیدرضا مقنی پور

دوره 10، شماره 19 ، خرداد 1399، صفحه 259-280

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5216

چکیده
  «علیّت» از جمله مفاهیمی است که پیشینه‌ای طولانی در فلسفه و شناخت انسانی دارد. انسان از همان آغاز حیات، خواهان کشفِ چرایی و علت پدیده‌ها بود؛ این مفهوم در تاریخ اندیشه‌های فلسفی، فراز و نشیب‌های زیادی را پیموده است، زیرا پاسخ‌های ارائه شده برای علتِ پدیده‌ها، به طور کامل متاثر از نوع آگاهی و شناخت انسان در گستره‌های تاریخی ...  بیشتر