خوارزمی نظریه‌‏‏پرداز معادلات درجه دوم

جعفر آقایانی چاوشی

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 1-24

چکیده
  محمد بن موسی خوارزمی ریاضی‌دان بلندآوازة ایرانی در قرن سوم هجری علمی را برای نخستین‌بار صورت‌بندی و تدوین کرد که خود آن را «جبر و مقابله» نامید؛ علمی که تمام شرایط یک دانش واقعی را داشت، یعنی همان‌که ارو‏پاییان از آن به «ساینس» تعبیر می‏کنند. این ریاضی‌دان با استفاده از این دانش نو‏پا توانست همة‏ معادلات ...  بیشتر

نگرش ریاضیاتی در اندیشة هایدگر

خشایار برومند؛ غلامحسین مقدم حیدری

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 25-36

چکیده
  ارتباط میان نگرش ریاضیاتی و علم مدرن موضوعی تأمل‌برانگیز است که پرداختن به آن، نه‌تنها در فهم ما از معرفت ریاضی تأثیر می‌گذارد، که در دست‌یافتن به درکی مناسب از جهان مدرن نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کند. مارتین هایدگر، این مسئله را از نظرگاهی منحصر‌به‌فرد تحلیل می‌کند. در این مقاله ابتدا خلاصه‌ای از تأملات هایدگر در ...  بیشتر

تأملی بر «واقع‌گرایی واقع‌بینانة» پیتر کوزو

روزبه زارع

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 37-50

چکیده
  بحث از واقع‌گرایی و پاد واقع‌گرایی از مباحث مهم فلسفی است که در طی تاریخ تفکر بشر، اهمیت خود را حفظ کرده است. بحث از این مسئله با پیدایش شاخه‌های جدید فلسفه، و به‌ویژه فلسفه‌های مضاف، اَشکال متفاوت و بدیعی به خود گرفته است. در حوزة فلسفة علم، بحث از واقع‌گرایی به سبک خاصی مطرح شده و مباحث گوناگونی را درپی داشته است. در این ...  بیشتر

چالش نظریه‌پردازی و علم‌افزایی در تولیدات علمی ایران

فؤاد صادقی؛ مریم جمشیدی؛ سیدعمار کلانتری

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 51-73

چکیده
  هم اکنون سالانه ده‌ها هزار مقالة علمی به فارسی و انگلیسی در کشور تولید می‌شود و در مقایسه با دهة گذشته، میزان نشریات و مقالات علمی ـ پژوهشی چندین برابر شده است، اما آیا با همین نسبت میزان تولید واقعی علم در کشور رشد کرده است؟ در این مقاله با واکاویدن معیارهای رایج دربارة تولید علم مانند ISI و داوری در مجلات علمی ـ پژوهشی و نیز بررسی ...  بیشتر

بررسی شواهد تاریخی و فلسفی حاکی از تأثیر مایکل پولانی بر تامس کوهن

مرتضی صداقت آهنگری حسین‌زاده؛ مریم سادات جوادیون اصفهانی

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 75-96

چکیده
  کتاب ساختار انقلاب‌های علمی کوهن را معمولاً نقطة عطفی در فلسفة علم به‌شمار می‌آورند. با این حال، به جز کوهن، فلاسفة دیگری نیز در روشن‌تر‌شدن نقاط ضعف فلسفه‌های تجربه‌گرایانه مؤثر بوده‌اند و درصدد ارائة راهکارهایی بدیل نیز برآمده‌اند. مایکل پولانی از همین فلاسفه‌ای است که اندکی پیش از انتشار کتاب ساختار در مکتوبات ...  بیشتر

پیش‌بینی‌‌ناپذیری سرنوشت جهان تندشونده

محمود مختاری؛ مهدی گلشنی؛ صمد خاکشورنیا

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 97-116

چکیده
  شتاب مثبت انبساط جهان، که در 1998 کشف شد، منجر به یک محدودیت یا افق مشاهدتی موسوم به افق رویداد کیهان‌شناختی ‌می‌شود. به طوری که، مشاهده‌پذیرهای کیهانی در حال خروج تدریجی از افق علّی ما هستند. لارنس کراس، کیهان‌شناس امریکایی، پیش‌بینی می‌کند که کیهان‌شناسان در آیندة دور، بر اساس شواهد آن زمان، معتقد به نظریة جهان استاتیک ...  بیشتر

علی شریعتی و پوزیتیویسم

سیدجواد میری؛ علی علی‌اصغری صدری

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، صفحه 117-146

چکیده
  در این نوشته ضمن معرفی اجمالی پوزیتیویسم، آرای شریعتی پیرامون مؤلفه‌های فکری پوزیتیویست‌ها را شرح می‌‌دهیم؛ در بخش اول اشتراکات فکری شریعتی و پوزیتیویسم بررسی می‌شود که شامل روش علم، آفاقیت علوم طبیعی، دقت و اعتبار علوم طبیعی و اتکای به آن، به‌کاربردن روش علوم طبیعی در علوم انسانی، و تفکیک بین مرحلة شناخت و ارزیابی ...  بیشتر