نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سیدجواد میری ¹
• علی علی‌اصغری صدری ²

¹ دانشیار پژوهشکدة علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

² کارشناس ارشد فلسفة علم، دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

در این نوشته ضمن معرفی اجمالی پوزیتیویسم، آرای شریعتی پیرامون مؤلفه‌های فکری پوزیتیویست‌ها را شرح می‌‌دهیم؛ در بخش اول اشتراکات فکری شریعتی و پوزیتیویسم بررسی می‌شود که شامل روش علم، آفاقیت علوم طبیعی، دقت و اعتبار علوم طبیعی و اتکای به آن، به‌کاربردن روش علوم طبیعی در علوم انسانی، و تفکیک بین مرحلة شناخت و ارزیابی است. در بخش دوم اختلافات فکری شریعتی و پوزیتیویسم شرح داده می‌شود که شامل تأثیر فرهنگ در علم، نقد تقوای علمی و «علم برای علم»، تأثیر فرد و جامعه در علم (انفسی‌گری)، تفاوت علوم طبیعی و علوم انسانی در دقت و اعتبار، نقد ساینتیسم، نیاز به فلسفه و متافیزیک (رد تجربه‌گرایی)، و نیاز علم به شناخت واقعی انسان است. درنهایت در سنجش ارتباط شریعتی و پوزیتیویسم، روشن خواهد شد که نگاه شریعتی به علم نه کاملاً پوزیتیویستی است و نه فارغ از این اندیشه است.

کلیدواژه‌ها

• شریعتی
• پوزیتیویسم
• روش علم
• علوم طبیعی
• علوم انسانی
• ساینتیسم

عنوان مقاله [English]

Ali Shariati and Positivism

نویسندگان [English]

• Seyed Javad Miri ¹
• Ali Ali Asghari Sadri ²

¹ Associate Professor in Faculty of Social Sciences, Institute for Humanities and Cultural Studies

² M.A. in Philosophy of Science, Sharif Industrial University

چکیده [English]

In this essay, positivism is briefly introduced. Furthermore, Shariati’s opinion about positivists’ thought is expressed. In the first part, similarities between Shariati and positivism are probed. These similarities include scientific method, objectivity of natural science, accuracy and credibility of natural science and relying on it, utilization of natural science methods in human science and distinguishing between identification and judgement. In the second part, differences between Shariati and positivism are probed.These differences include role of culture in science, critisizing scientific abstinence and the idea of “science for science”, efffect of individual and society on science (subjectivism), the difference between natural science and human science in accuracy and credibility, critisizing scientism, necessity of philosophy and metaphysics (refutation of empricism) and science need to identify human correctly. At the end, we conclude that Shariati is not compeletly a positivist and also is not compeletly against positivists.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shariati
• Positivism
• scientific method
• Natural science
• human science
• Scientism