ناتوانی مدل استیفنز در محدودکردن استدلال «احتیاط بهتر از پشیمانی است

سیدمحمدمهدی اعتمادالاسلامی بختیاری؛ میرسعید موسوی کریمی

دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، صفحه 1-20

چکیده
  برخی فیلسوفان بر این باورند که اصل انتخاب طبیعی اعتمادپذیری فرایندهای باورسازی را تضمین می‌کند. طبق این دیدگاه، آن دسته از فرایندهای باورسازی که بیش‌تر باورهای صادق تولید می‌کنند تا باورهای کاذب، برای تولید مثل و بقای موجود زنده سودمندند و از این ‌رو انتخاب طبیعی آن‌ها را حفظ می‌کند. استفن استیچ در استدلالی که به «احتیاط بهتر ...  بیشتر

عقلانیت هدف-وسیله، چارچوبی برای عقلانیت علم

امین ربیع نیا

دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، صفحه 21-37

چکیده
  مسئلة عقلانیت علم، نیازمند بستری برای طرح چیستی عقلانیت است تا در چهارچوب مفهومی از عقلانیت، بتوان چگونگی عقلانیت ماجرای علم را به تصویر کشید. نگارنده در این مقاله تلاش می‌کند تا با استفاده از مفهوم عقلانیت هدف ـ وسیله نشان دهد که چگونه می‌توان چنین بستری را فراهم آورد. برای این کار می‌بایست علم را به‌ عنوان یک فرایند در نظر بگیریم ...  بیشتر

نظریۀ بازی‌های تکاملی و ارزیابی مجدد از ایدۀ«پیشرفت در نظریۀ بازی‏ها»؛ بررسی از منظر روش‏شناسی علم اقتصاد
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، صفحه 39-63

چکیده
  به‌نظر می‌رسد پیدایش نظریة بازی‌های تکاملی و گسترش بهره‌گیری از آن بیان‌کنندة گونه‌ای تغییر در ابزارهای مورد استفادة متخصصان نظریة بازی‌ها و اقتصاددانان باشد؛ چه آن‌که برخی به این نظریه در برابر نظریة بازی‌های کلاسیک به‌عنوان نوعی پیش‌رفت می‌نگرند. این مقاله در پی آن است که نخست تفاوت‌های مبنایی مطرح میان نظریة بازی‌های ...  بیشتر

از رئالیسم علمی لاتور تا رئالیسم انتقادی باسکار

مهناز فرهمند

دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، صفحه 65-80

چکیده
  رئالیسم از مفاهیم مناقشه‌برانگیزی است که همواره از دغدغه‌های صاحب‌نظران حوزة فلسفة علم و همین‌طور جامعه‌شناسان معرفت علمی است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مفهوم رئالیسم انتقادی باسکار و واقع‌گرایی لاتور از دو رویکرد متفاوت است. باسکار معتقد است که بیش‌تر «آن‌چه که هست» وجود دارد تا «آن‌چه که شناخته می‌شود»، بیش‌تر ...  بیشتر

تبیین به‌منزلة فرایندی وحدت‏بخش

مریم قاسمی نراقی

دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، صفحه 81-96

چکیده
  رایج‏ترین نظریه‏ای که آغازگر بحث تبیین در قرن بیستم است، نظریة قانون فراگیر تبیین، شامل دو الگوی قیاسی ـ قانونی و استقرایی ـ آماری است. کارل همپل بیان دقیقی از ایدة تبیین علمی را، که توسط هیوم و میل صورت‌بندی مبهمی داشت، به تصویر می‏کشد. نقدهای جدی که در نیمة دوم قرن بیستم در خصوص این نظریه مطرح شد راه را برای نظریه‏های دیگر ...  بیشتر

بررسی امکان مفهوم ماند در فیزیک ارسطویی

فرزانه قدمیاری؛ حسین کلباسی اشتری

دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، صفحه 97-111

چکیده
  واکاوی مفهوم ماند به‌عنوان قانون اول حرکت در فیزیک کلاسیک که تبیین حرکت بر اساس آن استوارشده و هم‌چنین دو بستر فیزیک ارسطویی و فیزیک کلاسیک به‌‌عنوان دو جریان فکری مهم که صدها سال نظریات غالب بوده‌اند، اهمیت ویژه‌ای به‌عنوان این مقاله می‌دهد. در این مقاله امکان طرح و بررسی مفهوم ماند در فیزیک ارسطویی مورد پرسش و تحلیل قرار گرفته ...  بیشتر