نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مریم قاسمی نراقی

دانشجوی دکتری فلسفه علم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

رایج‏ترین نظریه‏ای که آغازگر بحث تبیین در قرن بیستم است، نظریة قانون فراگیر تبیین، شامل دو الگوی قیاسی ـ قانونی و استقرایی ـ آماری است. کارل همپل بیان دقیقی از ایدة تبیین علمی را، که توسط هیوم و میل صورت‌بندی مبهمی داشت، به تصویر می‏کشد. نقدهای جدی که در نیمة دوم قرن بیستم در خصوص این نظریه مطرح شد راه را برای نظریه‏های دیگر گشود. الگوی وحدت‏بخشی تبیین که طرح اولیة آن از سوی مایکل فریدمن مطرح شد و به دست فیلیپ کیچر بسط یافت، از مهم‏ترین این الگوهاست. بنا بر رویکرد کیچر، علم فهم ما نسبت به جهان را به کمک وحدت‏ بخشیدن پدیده‏های گوناگون افزایش می‏دهد. وحدت‏بخشی در چهارچوب معرفت علمی، با به حداقل رساندن شمار الگوهای استنتاج و به حداکثر رساندن شمار نتایج تولیدشده به‏دست می‏آید. در این جستار با شرح و بازسازی الگوی وحدت‏بخشی تبیین، نشان خواهیم داد این الگو برخی از مشکلات سنتی مدل قانون فراگیر را حل می‏کند.

 
 

کلیدواژه‌ها

• تبیین علمی
• مدل قانون فراگیر
• الگوهای استدلال
• وحدت‏بخشی
• قدرت تبیینی

عنوان مقاله [English]

Explanation as Unification

نویسنده [English]

• Maryam Ghasemi Naraghi

PhD student in philosophy of science, Islamic Azad University, Tehran

چکیده [English]

رایج‏ترین نظریه‏ای که آغازگر بحث تبیین در قرن بیستم است، نظریه‏ی قانون فراگیر تبیین، شامل دو الگوی قیاسی- قانونی و استقرایی- آماری است. کارل همپل بیان دقیقی از ایده‏ی تبیین علمی را که توسط هیوم و میل صورتبندی مبهمی داشت، به تصویر می‏کشد. نقدهای جدی که در نیمه‏ی دوم قرن بیستم درخصوص این نظریه مطرح شد، راه را برای نظریه‏های دیگر گشود. الگوی وحدت‏بخشی تبیین که طرح اولیه‏ی آن توسط مایکل فریدمن مطرح و توسط فیلیپ کیچر توسعه یافت، از مهم‏ترین این الگوهاست. بنابر رویکرد کیچر علم، فهم ما نسبت به جهان را به کمک وحدت‏ بخشیدن پدیده‏های مختلف افزایش می‏دهد. وحدت‏بخشی در چارچوب معرفت علمی، با به حداقل رساندن شمار الگوهای استنتاج و به حداکثر ارتقا دادن شمار نتایج تولید شده، به‏دست می‏آید. در این جستار با شرح و بازسازی الگوی وحدت‏بخشی تبیین، نشان خواهیم داد این الگو برخی از مشکلات سنتی مدل قانون فراگیر را حل می‏کند.
کلید واژه‏ها : تبیین علمی، مدل قانون فراگیر، الگوهای استدلال، وحدت‏بخشی، قدرت تبیینی
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Scientific explanation
• covering law model
• argument patterns
• unification
• explanatory power