فلسفه علم

نگاهی ارزیابانه به «تجربه‌گرایی برساختی» ون‌فراسن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

جواد اکبری تختمشلو 1
مهدی گلشنی 2

1 عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف، گروه فلسفۀ علم

2 استاد فیزیک و فلسفۀ علم دانشگاه صنعتی شریف

چکیده
ون‌فراسن از زمان نگارش کتاب تصویر علمی واقع‌گرایی علمی را به باد انتقاد گرفته و تجربه‌گرایی برساختی خود را به‌عنوان جانشینی مناسب برای آن ارائه کرده است. او با تمسک به این آموزۀ تجربه‌گرایی که «تجربه یگانه منبع ما برای شناخت جهان است» هر گونه آگاهی از سطح مشاهده‌ناپذیر جهان طبیعت را ناممکن اعلام می‌کند. ون‌فراسن اعتقاد واقع‌گرا‌ها به صدق (تقریبی) نظریه‌های علمی را فاقد هر گونه مبنای معرفتی می‌داند و در این مورد فقط باور به کفایت تجربی این نظریه‌ها را مجاز و معتبر می‌شمارد. در این مقاله عناصر محوری تجربه‌گرایی برساختی و نوع تقابل آن با واقع‌گرایی علمی به بحث، بررسی، و ارزیابی گذاشته می‌شود. نتیجۀ بررسی‌های این مقاله حکایت از آن دارد که نکات و استنادات ون‌فراسن در رد واقع‌گرایی و دفاع از مواضع خویش فراهم‌کنندۀ توجیه‌های لازم و کافی برای جانشین ‌کردن تجربه‌گرایی برساختی به جای واقع‌گرایی علمی نیستند

کلیدواژه‌ها

ون‌فراسن
تجربه‌گرایی برساختی
رئالیسم علمی
تبیین
مستقیماً مشاهده‌پذیر
ابزارهای علمی

عنوان مقاله English

An evaluative look at van Fraassen’s ‘constructive empiricism’

نویسندگان English

Javad Akbari 1
Mehdi Golshani 2
1 faculty member of Sharif University, department of philosophy of science
2 professor of physics and philosophy of science, Sharif University
چکیده English

Since the publication of Scientific Image, van Fraassen has criticized scientific realism and, instead, introduced constructive empiricism as an appropriate alternative. Adhering to the tenet of empiricism that ‘experience is our only source of information about the world’, he considered acquiring any knowledge of the unobservable level of the world as impossible. According to van Fraassen, the realistic belief in the (approximate) truth of scientific theories has no epistemic basis; and, in this case, he only allowed belief in the empirical adequacy of these theories. The present assay explains and examines the key elements of constructive empiricism and contrasts it with scientific realism. We will indicate that van Fraassen’s argumentation in rejecting realism and defending his position is not able to provide the necessary and sufficient justifications for the replacement of scientific realism with constructive empiricism

کلیدواژه‌ها English

van Fraassen
constructive empiricism
Scientific realism
Inference to the Best Explanation
directly observable
scientific instruments
Churchland, Paul M. )1985(. ‘The Ontological Status of Observables: In Praise of the Superempirical Virtues’, in Churchland and Hooker.#
Dicken, Paul (2010). Constructive Empiricism: Epistemology and the Philosophy of Science, Basingstoke: Palgrave Macmillan.#
Hacking, Ian (1985). ‘Do We See Through a Microscope?’, In Churchland and Hooker (eds.), Images of Science: Essays on Realism and Empiricism (with a reply from Bas C. van Fraassen), Chicago: University of Chicago Press.#
Kukla, Andr (1995). ‘The Two Antirealisms of Bas van Fraassen’, Studies in History and Philosophy of Science, 26 (3).#
Kukla, André (1998). Studies in Scientific Realism, Oxford University Press.#
Maxwell, Grover (1962). ‘The Ontological Status of Theoretical Entities’, In H. Feigl and G.# Maxwell (eds.), Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Vol. 3, Minneapolis: University of Minnesota Press.#
Monton, Bradley (ed.) (2007). Images of Empiricism: Essays on Science and Stances, with a Reply from Bas C. van Fraassen, Oxford: Oxford University Press.#
Musgrave, Alan (1985). ‘Realism vs Constructive Empiricism’, In Churchland and Hooker (eds.), Images of Science: Essays on Realism and Empiricism (with a reply from Bas C. van Fraassen), Chicago: University of Chicago Press.#
Psillos, Stathis (1999). Scientific Realism: How Science Tracks Truth, London and New York: Routledge.#
Rosen, Gideon (1994). ‘What is Constructive Empiricism?’, Philosophical Studies, 74 (2).#
Teller, Paul (2001). ‘Whither Constructive Empiricism?’, Philosophical Studies, 106.#
Van Dyck, Maarten (2007). ‘Constructive Empiricism and the Argument from Underdetermination’, In Monton, Bradley (ed.), Images of Empiricism: Essays on Science and Stances, with a Reply from Bas C. van Fraassen, Oxford: Oxford University Press.#
van Fraassen, Bas (1980). The Scientific Image, Oxford: Oxford University Press.#
van Fraassen, Bas (1985). ‘Empiricism in the Philosophy of Science’, In Churchland and Hooker (eds.), Images of Science: Essays on Realism and Empiricism (with a reply from Bas C. van Fraassen), Chicago: University of Chicago Press.#
van Fraassen, Bas (1989). Laws and Symmetry, Oxford: Oxford University Press.#
van Fraassen, Bas (1994). ‘Gideon Rosen on Constructive Empiricism’, Philosophical Studies, 74 (2).#
van Fraassen, Bas (2001). ‘Constructive Empiricism Now’, Philosophical Studies, 106.#
van Fraassen, Bas (2007). ‘From a View of Science to a New Empiricism’, In Monton, Bradley (ed.), Images of Empiricism: Essays on Science and Stances, with a Reply from Bas C. van Fraassen, Oxford: Oxford University Press.#
.

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما