نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای فلسفه و کلام اسلامی از دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه فلسفه و کلام اسلامی، تهران
2 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
مفهوم مزاج یکی از مفاهیم کلیدی است که از یک‌سوی در پزشکی و طبیعیات قدیم و از سوی دیگر در مباحث فلسفی به‌ویژه در حوزۀ نفس‌شناسی، نقش مهمی را ایفا می‌کرده است. از نظر قدما، مزاج کیفیتی است که در اثر واکنشِ میان عناصر اربعۀ جسم حاصل شده و دارای خاصیتی متفاوت از خاصیت اجزاست. کیفیت حاصل شده، دارای درجات متفاوتی از اعتدال است و میزانِ اعتدال کیفیت حاصل‌شده (مزاج)، عامل مهمی برای دستیابی موجودات به رتبه‌‌های متفاوت وجود است. آیا این مفهوم در پزشکی مدرن نیز می‌تواند جایگاهی داشته باشد؟ در پاسخ به این پرسش نخست به تعریف مزاج و همچنین مفاهیم مرتبط با آن، مانند اعتدال مزاج، عناصر اربعه، اخلاط اربعه و ... از دیدگاه قدما می‌پردازیم. در مرحلۀ بعد، چهار تعبیر رایجِ امروزین از مزاج را طرح و سپس با توجه به ویژگی‌هایی که تعبیر صحیح از مزاج باید داشته باشد، تعبیر مختار را از میان تعابیر چهارگانه مشخص خواهیم کرد. در این تعبیر، می‌‌توان کیفیت عملکرد سیستم اعصاب اتونوم را به‌عنوان بدیلی امروزین برای مفهومِ سنتی مزاج در نظر گرفت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Rereading the Concept of Temperament Based on the Modern Medicine
نویسندگان [English]
- Omid Ahanchi 1
- Mohammad Saeedimehr 2
1 PhD., Islamic Philosophy and Theology, Azad Islamic University, Tehran Science and Research Branch
2 Philosophy Dept, Tarbiat Modarres University
چکیده [English]
The concept of temperament is one of the key concepts which has played an important role in, ancient medicine and physics on the one hand, and in the philosophical discussions in particular in the field of knowledge of the soul on the other. According to the ancients, temperament is a quality resulted from reaction between four elements and is, in terms of its characteristics, other than its components. The resulted quality is at different levels of balance and that how much the resulted quality (temperament) is at balance is an important agent for beings to attain different levels of existence. May such a concept have some place in the modern medicine as well? To reply, at first, we define temperament as well as the concept related to it such as balance of temperament, four elements, and four-fold humors as viewed by the ancients. Then, we introduce four popular contemporary understandings of temperament and, after it and based on the true understanding of temperament, we will select from among the above four ones. In this understanding, the quality of functions of autonomous nervous system may be taken as a contemporary alternative for the traditional; concept of temperament.
کلیدواژه‌ها [English]
- temperament
- four-fold humors
- neuroendocrine
- sympathetic nerves
- parasympathetic nerves
)