نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سعیده شاه میر ¹
• عبدالله نصری ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه غرب دانشگاه علامه طباطبائی

² استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در این مقاله تلاش بر آن است تا ابتدا تصویری روشن از مبحث کیفیات اولیه و ثانویه در اندیشة دکارت ارائه شود. دکارت، در کنار سایر دعاوی متافیزیکی خود، ضمن قبول سه جوهر نفس، خدا و ماده، در باب جوهر مادی مدعی است که این جوهر، تنها دارای یک صفت ذاتی است و آن صفت امتداد است. به اعتقاد او، تمام آنچه هست ذرات ماده است، که این ذرات دارای ویژگی‌های هندسی خاصی از جمله اندازه، حرکت و شکل هستند. این ویژگی‌ها را دکارت «کیفیات واقعی» ماده نام می‌نهد. اگرچه اندیشة دکارت در باب «کیفیات اولیه یا واقعی» از وضوح بیشتری برخوردار است، اما این وضوح گفتار و اندیشه در آراء او، ناظر به کیفیات ثانویه موجود نیست. از همین روست که برخی شارحین دکارت، او را یک ضد- واقع‌گرا در باب کیفیات ثانویه بشمار می‌آورند. در این مقاله نیز تلاش می‌شود، تا ضمن ارائة دیدگاه دکارت در باب کیفیات و تقابل او با فلسفة مدرسی، تفاسیر مختلفی که از دیدگاه او ناظر به کیفیات ثانویه به عمل آمده، از تفاسیر میانه و ضد- واقع‌گرایانه، شرح داده شود، و نهایتاً از او، با نظر به رهیافت لاکی در باب کیفیات، در مقام یک واقع‌گرا دفاع شود.

کلیدواژه‌ها

• کیفیات ‌اولیه
• کیفیات ‌ثانویه
• مکانیک‌گرایی
• واقع‌گرایی
• ضد- واقع‌گرایی

عنوان مقاله [English]

Descartes on Primary and Secondary Qualities: A Debate between Realism and Anti-Realism

نویسندگان [English]

• Saeedeh ُShahmir ¹
• Abdollah Nasri ²

¹ PhD student

² Full Professor of Allameh Tabataba’i University (ATU)

چکیده [English]

This paper seeks to provide a clear account of the problem of primary and secondary qualities in Descartes’ philosophy. Alongside his other metaphysical claims, Descartes acknowledges three substances—mind, God, and matter—and maintains that material substance possesses only one essential attribute, namely extension. In his view, everything that exists is composed of particles of matter, and these particles are defined by specific geometrical properties such as size, motion, and shape. Descartes designates these properties as the “real qualities” of matter. While his conception of “primary or real qualities” is relatively explicit and unambiguous, such clarity does not extend to his treatment of secondary qualities. Consequently, some commentators have interpreted Descartes as an anti-realist regarding secondary qualities. This article aims to examine Descartes’ account of qualities and his opposition to scholastic philosophy, while also discussing the different interpretations of his position on secondary qualities, ranging from moderate to anti-realist readings. Ultimately, it defends Descartes as a realist, particularly in light of Locke’s approach to the distinction between primary and secondary qualities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Primary qualities
• Secondary qualities
• Mechanism
• Realism
• Anti-realism