نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• سعید زیباکلام

دانشیار گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

چکیده

در یادداشتی گفته بودم که در عرصة فوق‌العاده پیچیده و بیقرار سیاست نه عالمان سیاسی، نه فیلسوفان سیاسی، و نه فعالان و رجال عرصة سیاست هیچگاه نتوانسته‌اند و هیچگاه نخواهند توانست حتّی موقتاَ موازین ”درستی“ و ”عقلانیت“ را مورد اجماعی فراتاریخی و فرااجتماعی قرار دهند. در این مقاله می‌خواهم فراتررفته تبیین کنم چرا آنها و همچنین عالمان جامعه‌شناس و اقتصاددان هیچگاه نتوانسته و هیچگاه نخواهند توانست حتّی موقّتاً به اجماعی فراتاریخی و فرااجتماعی دربارة موازین ”درستی“ و ”عقلانیت“ برسند.
برای این امر، سوالات ذیل را مورد مداقه و تحلیل قرار میدهم.
ـ چه عواملی دانشمندان علوم اجتماعی و فیلسوفان سیاسی را از نیل به اجماعی فراتاریخی و فرااجتماعی، ولو موقت، دربارة موازین ”درستی“ و ”عقلانیت“ قویا ممانعت می‌کند؟
ـ آیا رجال و فعالان عرصة اجتماعی‌ـ‌سیاسی و عالمان اجتماعی نوعاً با چیستی موازین معرفت‌شناختی درستی و عقلانیت مواجه می‌شوند؟
ـ چرا عالمان و متفکران علوم اجتماعی نوعاً فهم یا تلقّی مفهوم‌سازی‌شدة روشن و تفصیل‌یافته‌ای از موازین درستی و عقلانیت ندارند؟

کلیدواژه‌ها

• موازین درستی
• عقلانیت
• علوم اجتماعی
• فلسفة سیاسی
• احساسات
• تعلّقات

عنوان مقاله [English]

موازین ”درستی“ و ”عقلانیت“ در علوم اجتماعی

نویسنده [English]

• saeid zibakalam

Associate Professor, Department of Philosophy, University of Tehran

چکیده [English]

In a previously published short article, I had simply remarked that in the extremely complex and fluctuating political arena, political scientists, political philosophers, political activists and politicians have never been able to reach a tentative trans-historical and trans-social consensus about criteria of “correctness” and “rationality”, nor can they. In this paper, I want to go further to explain why they, along with sociologists and economists, have never been able, and will never be able, to reach such a trans-historical and trans-social consensus.
To do so, I have raised and tried to critically analyze the following questions:
- What factors or causes have prevented social scientists and political philosophers from reaching, even tentatively, a trans-historical and trans-social consensus about criteria of “correctness” and “rationality”?
- Do social scientists and those active in the socio-political realm typically encounter the question of what the epistemological criteria of “correctness” and “rationality” are?
- Why do social scientists have typically no clear and articulated conceptualized understanding of the criteria of “correctness” and “rationality”?

کلیدواژه‌ها [English]

• Criteria of correctness.rationality
• social sciences
• political philosophy
• sentiments
• needs