نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

هیأت علمی دانشکده فنی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این مقاله دو هدف اساسی را پی می گیرد. نخست تشریح فشرده مفهوم کم و کمیت از هر دو منظر فلسفی و علمی با هدف برقراری نسبت علمی و ارتباط معنائی فیمابین آنها. و دوم پیشنهاد اصلاح مفهوم فلسفی کم به گونه ای که هم سازگار با مفهوم علمی آن باشد و هم توانائی توصیف واقعیت های کمی را از منظر عقلی و فلسفی بیابد. شرح این معنا، حرف تازۀ مقاله است.
این مقاله تأکید دارد که مفهوم «کم»، همانند کثیری از مفاهیم مشترک فلسفی و علمی، باید با نگاه جدید تحلیل شود. این معنا در این واقعیت ریشه دارد که کثیری از مفاهیم مندرج در فلسفۀ طبیعی اسلامی از تحولات گسترده و ژرف علوم طبیعی طی چند قرن اخیرتأثیر نپذیرفته اند. در این مقاله نشان داده می شود که تعریف اولیۀ حکما از مقولۀ کم دقیق است و به نیکی می توان آن را برای تعریف کلی و عمومی کمیت در دانش تجربی جدید نیز به کار گرفت، اما توصیف و انقسام آن باید اصلاح و کامل شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

On the quantity category and its types

نویسنده [English]

  • Gholam Hossein Rahimi

Academic Staff Tarbiat Modares University

چکیده [English]

This article pursues two main goals. First, a concise description of the concept of quantity from both philosophical and scientific perspectives with the aim of establishing a scientific relationship and semantic connection between them. And second, to propose a modification of the philosophical concept in such a way that it is both compatible with its scientific concept and finds the ability to describe quantitative facts from a rational and philosophical perspective. Explanation of this meaning is the article innovation
This article emphasizes that the concept of "quantity", like many common philosophical and scientific concepts, must be analyzed with a new perspective. This meaning is rooted in the fact that many of the concepts contained in Islamic natural philosophy have not been influenced by the profound changes in the natural sciences. In this article it is shown that the initial definition of philosophers of quantity is accurate and it can be used for the general definition of quantity in new empirical knowledge, but its description and division must be corrected and completed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ten categories
  • quantity
  • essence
  • accident
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1405ه.ق.)، الشفاء، الطبیعیات، تصدیر و مراجعه ابراهیم مدکور، قم، مکتبة آیت الله المرعشی.
ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله (1360 ش.)، فن سماع طبیعی، ترجمه محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر
این سینا، کتاب النجات، ماجد فخری، منشورات دارالافاق الجدیدة، بیروت، 1982
رحیمی، غلامحسین، جزوات درسی حساب تانسور ها و مکانیک محیط های پیوسته، دانشکده مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس
رحیمی، غلامحسین، 1391، " مفهوم امتدادمندی جسم طبیعی در طبیعیات سینوی"، مجله معرفت فلسفی، سال دهم، شمارۀ اول، پاییز  1391، ص 81-111 
سوری، روح الله و بیگلری زهرا، مقایسه نامحدود وجودی با نامحدودکمّی، جاویدان خرد، شماره 29، بهار و تابستان 1395، ص 59-84
علامه طباطبائی، سید محمد حسین ، 1384، نهایة الحکمة، مؤسسه نشر اسلامی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم.
خواجه نصیرالدین طوسی( 1361)، اساس الأقتباس، تصحیح: محمد تقی مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
مطهری، مرتضی ( 1366)، حرکت و زمان در فلسفۀ اسلامی، تهران، انتشارات حکمت.
مصباح یزدی، محمد تقی (1391)، آموزش فلسفه، دو جلد، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.