نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• سعید زیباکلام

گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله میخواهم سازگاری میان اقوال و اعمال روش‌شناختی نیوتن را مورد کاوش قرار دهم. اهمیت موضوع بدین علت است که ما علم‌شناسان هنوز نمی‌توانیم حدودا هم ادعا کنیم که روش علمی بزرگترین دانشمند همة اعصار را می‌شناسیم. این وضعیت ناگوار، برغم اینست که توجه به روش علمی هیچ دانشمندی باندازة عُشر توجهی که روش‌شناسان علم به روش علمی نیوتن بذل کرده‌اند نمی‌شود. بدلائل روشنی، هم نیوتن و هم اندیشه و بویژه روش علمی‌اش یکی از کانون‌های بزرگ توجه ویژه علم‌شناسان در قرن بیستم بوده است. می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا امکان دارد مهمترین مانع شناخت مجمع علیهِ روش علمی نیوتن اینست که میان قواعد روش‌شناختی اعلام‌شدة نیوتن با قواعد اعمال‌شدة وی چندان سازگاری وجود ندارد که بیشتر. در برخی مواضع این دو تعارض دارند. برای این امر، دو اثر ماندگار نیوتن در حوزة فلسفة طبیعی و برخی نامه‌های معروف وی را مورد کاوش قرار می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها

• نیوتن
• روش علمی
• قواعد روش‌شناختی
• ’بازی علم‘
• فرضیه‌سازی

عنوان مقاله [English]

Newton's Scientific Method in Words and Deeds

نویسنده [English]

• saeid zibakalam

Department of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran

چکیده [English]

Evaluating the conformity of Newton’s methodological statements with his actual practice of science is the prime goal of this article. The importance of the question is that despite much researches about Newton’s scientific method in the last quarter of a century, there is still not even a rough picture of what that method looks like. I have surmised that part of the explanation for this inscrutability lies in the fact that Newton’s words and deeds may, for good reasons, be on the whole not quite coherent. Thus, I want to raise and answer this question: Is it possible that a large share of the inscrutability of Newton’s method rests on the fact that some of Newton’s proclaimed methodological rules do not quite cohere with his practiced rules. But more so, in some cases, these two kinds of proclaimed and practiced rules may simply be inconsistent. For this, I have mainly relied on scrutiny of Newton’s two classic works, The Mathematical Principles of Natural Philosophy and Optics, and some of his relevant correspondence.

کلیدواژه‌ها [English]

• Newton
• scientific method
• methodological rules
• the ‘game of science’
• hypothesizing