نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد فیزیک و فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

از نظرارسطو و فلاسفۀ اسلامی و فلاسفۀ قرون وسطی همۀ علوم زیر چتر فلسفه قرار می گرفت و فلسفه عمدتاً به فلسفۀ نظری و فلسفۀ عملی تقسیم می شد ، که فلسفۀ نظری شامل متافیزیک ، ریاضیات و طبیعیات بود. قبل از تکون علم جدید، دانشمندان درپی آن بودند که تصویر یکسانی از کل جهان به‌دست آورند. تمام بخش‌های دانش، بایستی در یک چارچوب کل‌نگرانۀ فلسفی قرار می‌گرفت. پس از تکون علم جدید کم­کم فلسفه های تجربه­گرا ، که فقط به تجارب حسی توجه داشتند، نضج گرفت و این منجر به کنار گذاشتن فلسفه ، علی­الخصوص متافیزیک ، شد، و عالمان دیدگاه کل­نگر را کنار گذاشتند. در نیمۀ دوم قرن بیستم ، با ظهور چند مکتب در فلسفۀ علم و روشنگری درمورد فارغ نبودن علوم از متافیزیک و چند بعدی بودن بعض از مسائل علمی ، چند جریان زیر براه افتاد:
(1) عده ای از بزرگان علم ، قادر نبودن علم تجربی به پاسخگوئی به همۀ سؤالات انسانی را دلیل بر این دانسته­اند که علم باید در یک چهار چوب جامعتر ( یک متافیزیک) قرار گیرد.
(2) مطالعات میان­رشته­ای براه افتاده ، که به تاسیس گروههای پژوهشی میان رشته­ای و براه افتادن دوره های آموزشی میان رشته­ای منجر شده و باعث توجه به فلسفه در علوم گشته است .
(3) پوزیتیویستهای منطقی دنبال این بودند که همۀ علوم را به یک علم، مثلاً فیزیک ، برگردانند. اما این جریان در دهه های اخیر تضعیف گشته ، گرچه در خود فیزیک عده­ای دنبال " نظریۀ همه چیز" بوده­اند .
(4) بعضی از دانشمندان تاکید کرده­اند که تخصصها باید در پرتو یک دیدگاه کل­نگر دنبال شود ، ولذا حاکمیت یک جهان­بینی جامع­نگر را بر همۀ علوم توصیه کرده­اند.
به­طور خلاصه می­­توان گفت که در دهه­های اخیر در راستای کل­نگری توجه به فلسفه در علوم به نحو محسوسی درغرب بیشتر شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developments from Specialized Sciences to Multi-disciplinaries and Unified Science

نویسنده [English]

  • Mehdi Golshani

Professor of physics and philosophy of science, Sharif Universityll

چکیده [English]

From the view of Aristotle, Muslim philosophers and the Christian Philosophers of the middle ages, all sciences were under the umbrella of philosophy. But, after the development of modern science and the growth of empiricism, philosophy lost its glory and attention was given primarily to specialized sciences.
But during the second half of the twentieth century, the defects of empiricism became apparent and several trends emerged:
(1) Some scholars mentioned that science can’t answer all questions of human concern and there is a need for a more general framework.
(2) There was a movement towards interdisciplinary studies, and there was a revival of philosophy among scientists.
(3) Positivists spoke of unified science, i.e. all sciences could be reduced to a single science, e. g. Physics.
(4) Many distinguished scientists mentioned that different specialties should be pursued under a holistic view, so they recommended to look for a worldview that works as an umbrella for all sciences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • Specialized sciences
  • multidisciplinary Sciences
  • Unified Science
  • Holistic view
  • Worldview
.(1) McMullin , E. (1978) , Newton on Matter and Activity ,University of Notre Dame Press, 1978, pp. 126-127.
(2) Heisenberg ,W. (1979) Philosophical Problems of Quantum Physics, Ox Bow Press,1979, pp.58-59.
(3) Bohm , D. (1978), Science, Order and Creativity, New York: Bantam,1978, p. 102.
(4) Lahti et. al., eds.(2014) Symposium on the Foundations of Modern Physics ,World Scientific, 1987, p. 44.
(5). Cushing, J.T. (1994),  Quantum Mechanics: Historical Contingency and the Copenhagen Hegemony , The University of Chicago Press, 1994.
(6) Feynman, R.(1998),  The Meaning of It All: Thoughts of a Citizen Scientist , Penguin Books, 1998, 16-17.
(7) Schrodinger, E. (1984), “General Scientific and Popular Papers,” in Collected Papers, Vol. 4 ,Vienna: Austrian Academy of Sciences,1984, p. 334.
(8) Penrose, R. , Nature ,433, 20 Jan 2005, p 259.
(9)  Ellis, G.(1993), Before the Beginning , Boyars/Bowerdean, 1993, p. 101.
(10) Ellis, G.(1993), Before the Beginning , p. 182.
 
(11) Davies, .P. (1992), The Mind of God , Simon & Schuster,1992, p. 15.
(12) Born, M. (1956), Physics in My Generation , Pergamon Press,1956, p.93.
(13) Stenmark ,M.(1997), Religious Studies,33, 1997,p. 16.
(14) Stenmark ,M.(1997), Religious Studies,33, 1997,p. 17.
(15) Einstein, A. (1954), Ideas and Opinions , Crown Publishers Inc., 1954, p. 226.
(16) Weinberg, S.(2001), New York Review of Books; May 31, 2001.

(17) Hawking, S.  “Gödel and the End of the Universe”,

 http://www.hawking.org.uk/godel-and-the-end-of-physics.html
(18)Harris, A. (2009), translated from German , Einstein Essays in Science, Dover Publications, 2009, p. 4.
 (19) Heisenberg, W.(1979), Philosophical Problems of Quantum , Ox Bow  Press, 1979),  p. 80.
 
(20) Weisskopf , V. (1972),   Physics in the Twentieth Century: Selected  Essays , Cambridge: MIT Press, 1972, p. 359.
 
(21) Einstein , A. (2005) ,"Physics, Philosophy and Scientific Progress", Physics Today , June 2005, p.40.
(22) Horgan , J. (2014) “Physicist George Ellis Knocks Physicist For Knocking Philosophy, Falsification, Free Will” ,Scientific American, July 22, 2014
(23) Ellis, G. (1993), Before the beginning, p. 125.
(24) Trigg, R. (2017) Beyond Matter: Why Science Needs Metaphysics , Templeton Press, 2017, p. 148.
(25) Ellis, G. (2014) , https://plus.maths.org/content/phil-cos .