امید آهنچی مرکز؛ محمد سعیدی مهر
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1390، ، صفحه 1-23
چکیده
مفهوم مزاج یکی از مفاهیم کلیدی است که از یکسوی در پزشکی و طبیعیات قدیم و از سوی دیگر در مباحث فلسفی بهویژه در حوزۀ نفسشناسی، نقش مهمی را ایفا میکرده است. از نظر قدما، مزاج کیفیتی است که در اثر واکنشِ میان عناصر اربعۀ جسم حاصل شده و دارای خاصیتی متفاوت از خاصیت اجزاست. کیفیت حاصل شده، دارای درجات متفاوتی از اعتدال است و میزانِ ...
بیشتر
مفهوم مزاج یکی از مفاهیم کلیدی است که از یکسوی در پزشکی و طبیعیات قدیم و از سوی دیگر در مباحث فلسفی بهویژه در حوزۀ نفسشناسی، نقش مهمی را ایفا میکرده است. از نظر قدما، مزاج کیفیتی است که در اثر واکنشِ میان عناصر اربعۀ جسم حاصل شده و دارای خاصیتی متفاوت از خاصیت اجزاست. کیفیت حاصل شده، دارای درجات متفاوتی از اعتدال است و میزانِ اعتدال کیفیت حاصلشده (مزاج)، عامل مهمی برای دستیابی موجودات به رتبههای متفاوت وجود است. آیا این مفهوم در پزشکی مدرن نیز میتواند جایگاهی داشته باشد؟ در پاسخ به این پرسش نخست به تعریف مزاج و همچنین مفاهیم مرتبط با آن، مانند اعتدال مزاج، عناصر اربعه، اخلاط اربعه و ... از دیدگاه قدما میپردازیم. در مرحلۀ بعد، چهار تعبیر رایجِ امروزین از مزاج را طرح و سپس با توجه به ویژگیهایی که تعبیر صحیح از مزاج باید داشته باشد، تعبیر مختار را از میان تعابیر چهارگانه مشخص خواهیم کرد. در این تعبیر، میتوان کیفیت عملکرد سیستم اعصاب اتونوم را بهعنوان بدیلی امروزین برای مفهومِ سنتی مزاج در نظر گرفت.