نوع مقاله : مروری
نویسنده
دانشجوی دکتری فلسفه علم وفناوری پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
چکیده
پُل فایرابند از تأثیرگذارترین فیلسوفان علم قرن بیستم است که آثار و آراءِ جنجالی او اشتهارش را دو چندان کرده است. همین آثار تحریک‌آمیز اوست که به نوعی موجب بدفهمیِ برخی دانشگاهیان و فلسفه‌دانان شده است، به‌طوری که برخی او را «بدترین دشمن علم» نام نهاده‌اند. در این مقاله برآنیم تا با بازسازی آراء فایرابند نشان دهیم که این اندیشه ناصواب بوده و فایرابند نه با علم و نه با هیچ سنتِ دیگری سَرِ خصومت نداشته، بلکه او تنها با ایدئولوژی‌های متصلّبِ مخرّب به نزاع برخاسته است. به عبارت بهتر، آراء فایرابند تنها مبیّن خصومت او با شوونیسم علم و تکنوکراسی است. فایرابند معتقد است که علم امروز مشابهت زیادی با کلیسای قرون وسطی دارد: علم امروزه بدل به دینی شده است که دانشمندانْ پیامبران، و اختراعاتْ معجزات آنند. از این‌رو بر ماست که ʼعلم را سر جای خود نشانیمʻ تا جا برای سایر سنت‌ها و معارف بشری باز شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Feyerabend against Technocracy and Chauvinism of Science
نویسنده [English]
- Mohsen Khademi
Ph.D. student of Philosophy of Science and Technology, Institute of Human Sciences and Cultural Studies
چکیده [English]
Paul Karl Feyerabend is one of the extremely influential philosophers of science in the second half of the twentieth century that his controversial works and opinions have reduplicated his reputation. This is his provocative works led to a misunderstanding for some academics and experts in philosophy, so that someone called him the Worst Enemy of Science. In this article I'm going to show that this idea isn't true: Feyerabend feels hostile towards neither science, nor any tradition else. He fights only against dogmatic and destructive ideologies. Generally speaking, Feyerabend's ideas express only his hostility to technocracy and chauvinism of science. According to Feyerabend, modern science has a lot in common with the Medieval Church. He would maintain that nowadays science has been turned into a rigid religion whose prophets are scientists, whose miracles scientific discoveries and whose judgements scientific statements. Then it's up to us to put science in its place in order to make room for other traditions and human knowledge.
کلیدواژه‌ها [English]
- Feyerabend
- science
- ideology
- technocracy
- chauvinism of science
استبداد علم، پل فایرابند، ترجمه محسن خادمی، نشر پگاه روزگار نو، چاپ دوم.
- Deltete, R. (2011), P. Feyerabend: The Tyranny of Science, Philosophy in Review XXXI, no. 4.
- de Grijs, R., & Costache, D. (2023). The Cosmology of David Bohm: Scientific and Theological Significance. arXiv preprint arXiv:2303.04303.
- Feyerabend, Paul (1981). Realism, Rationalism, and Scientific Method. Cambridge University Press.
- Feyerabend, Paul (1999). Knowledge, Science, and Relativism: 1960-1980. Cambridge University Press.
- Feyerabend, Paul (1980). Democracy, elitism, and scientific method. Inquiry 23 (1):3 – 18, 1980
- Feyerabend, Paul (1968b). “Science, Freedom and the Good Lifeˮ, Philosophical Forum, Vol. 1(2).
- Feyerabend, Paul (1993). Against Method (AM). 3rd ed, London: Verso.
- Feyerabend, Paul (1987). Farewell to Reason (FR), London: Verso, 1987.
- Feyerabend, Paul (1995a). Killing Time (KT): The autobiography of Paul Feyerabend, Chicago: University of Chicago Press.
- Feyerabend, Paul (1999c). Knowledge, Science and Relativism (philosophical papers vol 3), 1st edn, ed. John Preston, New York: Cambridge University Press.
- Feyerabend, Paul (1978). Science in a Free Society (SFS), London: NLB.
- Goldstein, S. (2010). Bohmian mechanics and quantum information. Foundations of Physics, 40, 335-355.
- Horgan, J., (1993). “Profile: Paul Karl Feyerabend: The Worst Enemy of Science”, Scientific Amarican.
- Hoyningen-Huene, Paul. (1995). Two letters of Paul Feyerabend to Thomas S. Kuhn on a draft of the structure of scientific revolutions. Studies in History and Philosophy of Science Part A 26 (3):353-387.
- Norsen, T. (2017). Foundations of quantum mechanics, Springer.
- Preston, John. (2000). Munévar, Gonzalo & Lamb, David (eds.) (2000). The Worst Enemy of Science? Essays in Memory of Paul Feyerabend. Oxford University Press.
- Pugliese, M. A. (2018). Quantum mechanics and an ontology of intersubjectivity: Perils and promises. Open Theology, 4(1), 325-341.
- Sokal, A & Bricmont, J. (2003). Intellectual impostures: postmodern philosophers' abuse of science, London: Profile Books.
- Skinner, Q. (Ed.). (1990). The return of grand theory in the human sciences. Cambridge University Press.
)