نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• عبدالحمید محمدی ¹
• علی پایا ²

¹ دانشجوی دکتری گروه فلسفه علم، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² استاد کالج اسلامی، وابسته به دانشگاه میدلسکس، لندن، انگلستان. استاد وابسته مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران

چکیده

ویتگنشتاین دوم هر نوع شناختی را در قالب بازی‌های زبانی مطرح می‌کند. او در عین حال معتقد است که هیچ بازی زبانی‌ای بدون وجود یقین امکان‌پذیر نیست. یقین امری است بیرون از بازی‌های زبانی، اما قوام هر نوع بازی زبانی متکی بدان است. حتی شک کردن از نظر او در قالب یک بازی زبانی شکل می‌گیرد که آن نیز مستلزم یقین و دارای قواعد خاص خود است. در نظر ویتگنشتاین یقین، و نیز شک مطلق و همچنین شناخت مطلق بی‌معناست. اما شک نسبی، یا به بیان خود او شک معقول، واجد معناست و می‌تواند یک بازی زبانی پدید آورد. این نوع بازی زبانی، همچون بازی‌های زبانی دیگر، مبتنی بر چیزی است که ویتگنشتاین آن را "جهان-تصویر" یا نظام "گزاره‌های لولایی" می‌نامد. "گزاره‌های لولایی" در نظر ویتگنشتاین بر اساس تجربه‌های زیسته آدمیان و توافق جمعی ایشان بر سر آن‌ها به وجود می‌آیند. "لولا"ها به این اعتبار عینی‌اند، ولی هرچند او با عنوان "گزاره" از آن‌ها یاد می‌کند، از جنس گزاره در معنای معمول این اصطلاح نیستند: از آن‌ها در ارائه دلایل و استدلالات استفاده نمی‌شود؛ بلکه در گفتمان‌های راجع به علت‌ها (و معلول‌های‌شان) به کار می‌روند. در این نوشتار اولا به ویژگی‌های شک نسبی و قواعد بازی زبانی شک و نیز به ویژگی‌های یقین و نظام "گزاره‌های لولایی" پرداخته شده است و ثانیا با طرح برخی ناسازگاری‌های درونی در استدلالات ویتگنشتاین و نیز نشان دادن کاستی‌هایی در دیدگاه او از منظر عقلانیت نقاد، رویکرد او مورد نقد قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

• ویتگنشتاین دوم
• بازی زبانی شک
• یقین
• "گزاره‌های لولایی"
• جهان-تصویر
• عقلانیت نقاد

عنوان مقاله [English]

A critical assessment of "the language game of doubting " and "certainty" in the later Wittgenstein

نویسندگان [English]

• Abdolhamid Mohammadi ¹
• Ali Paya ²

¹ PhD Student, Department of Philosophy of Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Professor-The Islamic College,(affiliated with Middlesex University), UK Adjunct Professor, National Research Institute for Science Policy (Iran)

چکیده [English]

The later Wittgenstein presents all types of knowledge claims in the context of language games. He also maintains that no language game is possible without certainty. Certainty lies outside of language games, but the very existence of any kind of language game depends on it. In his view, even "the game of doubting presupposes certainty". According to Wittgenstein, certainty, as well as absolute doubt and absolute knowledge are meaningless. But relative doubt, or as he calls it, "reasonable doubt", is meaningful and can produce its own language game. The language game of doubting, like other language games, is based on what Wittgenstein dubs a set of "world-picture" or a system of "hinge propositions". In Wittgenstein's opinion, ‘hinge propositions’ are based on people’s lived experiences and their collective agreements over them. ‘Hinge propositions,’ in this sense, are objective, and although he refers to them as ‘propositions’, they are not propositions in the usual sense of this term: they do not partake in reasoning and arguments but the discourses of causes (and their effects). In this article, we first discuss the characteristics of relative doubt and the rules of the language game of doubt, as well as the characteristics of certainty and the system of ‘hinge propositions’. We then move on to a critical assessment of Wittgenstein’s views on the above topics by highlighting some internal inconsistencies in his arguments and exposing some shortcomings in his views through the prism of Critical Rationalism.

کلیدواژه‌ها [English]

• The later Wittgenstein
• The language game of doubting
• certainty
• "hinge propositions"
• World-Picture
• Critical Rationalism