نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
در رویکردهای فلسفی به تاریخنگاری که با پرسش از ماهیت «تجربه» در علوم سدههای میانه مواجه میشوند، ارجاع به چارچوبهای نظری و تجارب علمی دوره اسلامی، جایگاهی مهم دارد. بعضی از مورخان علم ریشه و اصل نظریات و روشهای وابسته به آن در علوم سدههای میانه و حتی دوره انقلاب علمی را برآمده ازاین چارچوب ها دانسته و بعضی دیگر، بخشی از استنادات تجربی دانشمندان این دوره را بازگویی و روایتی مجدد از تجارب ذکرشده در دیگر متون از جمله متون علمی دوره اسلامی تشخیص میدهند. کیمیا و صورتهای تغییرشکلیافته آن در سدههای میانه و پس از آن در دوره انقلاب علمی، رشتهای است که به جد، به محلی برای ظهور چالش میان رویکردهای تاریخنگارانه به مفاهیم قوامدهندة تجربهگرایی علمی تبدیل شده است. در این میان ایده ادوارد گِرنت(Edward Grant)، مورخ علم معاصر، درباره نسبت این مفاهیم با علوم سدههای میانه یکی از ایدههای مهم بهشمار میآید. دراین مقاله ضمن بررسی ایده گرنت در بستر تاریخنگاری معاصر کیمیا، نسبت آن در برابر آنچه «تدابیر کیمیایی شامل تجربههای طلسماتی» در کیمیای دوره اسلامی نام گرفته، تحلیل شده است. این بررسی و تحلیل نشان میدهد که مواجهه اینگونه تجارب با ایده گرنت، مواجهای متفاوت و چالشبرانگیز برای آن است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Grants Idea of empiricism without Observation and the case of Alchemical treatment including talismatic experience
نویسنده [English]
- Amin Motevallian
IHCS
چکیده [English]
Theoretical frameworks in Islamic era have an important role in Middle Ages historiographical approaches toward analytical notions such as ‘experience’, ‘Observation’ and ‘theory’. Some historiographers believe that scientific theory in Middle Ages root in Aristotle philosophy of nature or Islamic texts. Other ones say the most of experiments mentioned in Middle Age’s science are the copy that narrated from Aristotle or Muslims that didn’t observed by writer directly. Grants Idea of Empiricism without Observation is an important and influential one that claims observation we confronted in middle ages texts means nothing than Scientific imagination. He generalized the idea to all discipline of knowledge arise in middle age and presented some cases in confirming his presentism claim. Among this, the alchemy is a notable field that challenges these approaches. In this letter, showed that a controversial case has multiple natures in Islamic alchemy names talismatic experimentalism, face differently with grants idea and challenge it.
کلیدواژه‌ها [English]
- Talismat
- empiricism
- historiography of science
- observation
- alchemy
- Edward Grant
)