فلسفه علم

هویت انسان؛ مبنای عینیت در علوم انسانی هرمنوتیکی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

سیدحمیدرضا حسنی 1
عسگر دیرباز 2
هادی موسوی 1
مالک شجاعی جشوقانی 3

1 گروه فلسفه علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 دانش یار گروه فلسفه ،دانشکده الهیات و معارف اسلامی،دانشگاه قم،قم،ایران

3 پژوهشگاه علوم انسانی

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5744
چکیده
مبانی روش‌شناختی پارادایم‌های عمده علوم انسانی و قضاوت در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آنها متکی بر مبانی معرفت‌شناختی، وجودشناختی و انسان‌شناختی آن پارادایم است. آشنایی با مباحث انسان‌شناختی از دیدگاه دیلتای هم برای آشنایی با پارادایم تفسیرگرایی و هم برای شناخت پارادایم هرمنوتیکی مهم است. شناخت هویت دوگانه انسان یکی از اساسی‌ترین عناصر این پارادایم را پیش روی ما قرار می‌دهد. ارائه تصویر درستی از طبیعت انسانی و چگونگی توسعه بخشیدن به دقت ابزار عملی جریانات علمی یکی از دغدغه‌های اصلی دیلتای بود. از جمله کارهای بدیع او برقراری تعامل میان دو عنصر «طبیعت انسانی» و «تاریخی بودن» بود که تا زمان او گمان بر تعارض میان آنها می‌رفت و دیلتای آنها را در خدمت روش‌شناسی علوم انسانی درآورد. او با تبیین مبانی انسان‌شناختی، معارف به دست آمده از علوم انسانی را معتبرتر از یافته‌های علوم طبیعی می‌دانست و تلاش کرد بواسطه ثبات هویت انسانی در عین تاریخی بودن آن، اعتبار علوم انسانی را نشان دهد. این مقاله بر آن است تا به روشی تحلیلی عناصر اصلی اندیشه دیلتای به دست آید و سپس بر اساس ترکیب این عناصر نشان داده شود که چگونه عینیت علوم انسانی بر این مبنا تأمین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

دیلتای
انسان از دیدگاه دیلتای
روش‌شناسی علوم انسانی
طبیعت انسانی
تاریخی بودن انسان

عنوان مقاله English

Human Identity: Foundation of objectivity in Hermeneutical Human Siences

نویسندگان English

seyyed Hamid Reza Hassani 1
Asgar Dirbaz 2
Hadi Mousavi 1
Malek Shjaei Jashughani 3
1 Philosophy of Human Sciences Research Institute of Hawzah and University
2 Associate Professor Department of Islamic Philosophy and Theology, Faculty of theologies and Islamic learnings,University of Qom,Qom Iran
3 Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده English

مبانی روش‌شناختی پارادایم‌های عمده علوم انسانی و قضاوت در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آنها متکی بر مبانی معرفت‌شناختی، وجودشناختی و انسان‌شناختی آن پارادایم است. آشنایی با مباحث انسان‌شناختی از دیدگاه دیلتای هم برای آشنایی با پارادایم تفسیرگرایی و هم برای شناخت پارادایم هرمنوتیکی مهم است. شناخت هویت دوگانه انسان یکی از اساسی‌ترین عناصر این پارادایم را پیش روی ما قرار می‌دهد. ارائه تصویر درستی از طبیعت انسانی و چگونگی توسعه بخشیدن به دقت ابزار عملی جریانات علمی یکی از دغدغه‌های اصلی دیلتای بود. از جمله کارهای بدیع او برقراری تعامل میان دو عنصر «طبیعت انسانی» و «تاریخی بودن» بود که تا زمان او گمان بر تعارض میان آنها می‌رفت و دیلتای آنها را در خدمت روش‌شناسی علوم انسانی درآورد. او با تبیین مبانی انسان‌شناختی، معارف به دست آمده از علوم انسانی را معتبرتر از یافته‌های علوم طبیعی می‌دانست و تلاش کرد بواسطه ثبات هویت انسانی در عین تاریخی بودن آن، اعتبار علوم انسانی را نشان دهد. این مقاله بر آن است تا به روشی تحلیلی عناصر اصلی اندیشه دیلتای به دست آید و سپس بر اساس ترکیب این عناصر نشان داده شود که چگونه عینیت علوم انسانی بر این مبنا تأمین می‌شود.

کلیدواژه‌ها English

دیلتای
انسان از دیدگاه دیلتای
روش‌شناسی علوم انسانی
طبیعت انسانی
تاریخی بودن انسان
دیلتای، ویلهلم (1383)، ذات فلسفه، ترجمۀ حسن رحمانی، قم: دانشگاه مفید.
دیلتای، ویلهلم (1389)، تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی، ترجمۀ منوچهر صانعی درّه‌بیدی، تهران: ققنوس.
دیلتای، ویلهلم (1394)، مقدمه بر علوم انسانی، ترجمۀ منوچهر صانعی دره‏بیدی، تهران: ققنوس.
فروند، ژولین (1372)، نظریه‌های مربوط به علوم انسانی، ترجمۀ علی‌محمد کاردان، تهران: نشر دانشگاهی.
گیدنز، آنتونی (1384)، مسائل محوری در نظریۀ اجتماعی کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی، ترجمۀ محمدرضایی، تهران: سُعاد.
منتسکیو (1362)، روح القوانین، ترجمۀ علی‌اکبر مهتدی، تهران: امیرکبیر.
نیکزاد، عباس (1382)، معرفت نفس از دیدگاه حکیمان، قم: آیت عشق. 
هیوز، استیوارت (1386)، آگاهی و جامعه، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: علمی و فرهنگی.
 
Beiser, Frederick C. (2012), The German Historicist Tradition, Oxford: Oxford University Press.
Dilthey, Wilhelm (1989), Introuduction to Human Sciences, Princeton: Princeton University Press.
Dilthey, Wilhelm (1976), Dilthey Selected Writings, Cambridg: Cambridg University Press.  
Ingram, John K. (1901), Human Nature and Morals, London: Adam & Charles Black.
Lux, Michael J. (2006), Metaphysics: a Contemporary Introduction, New York and London: Rutledge.
Rickman, H. P. (1979), Wilhelm Dilthey Pioneer of the Human Studies, London: University of California Press.
Nelson, Erics (2019), “Introduction: Wilhelm Dilthey in Context”, in: Interpreting Dilthey, Eric Nelson (ed.), Cambridge: Cambridge University Press
Nelson, Howard (1969), Wilhelm Dilthey's philosophy of historical understanding, Netherlands: E. J. Brill.
Nielsen, Donald (1999), Three Faces of God, New York: University of New York Press.
Tye, Michael (2013), “Qualia”, Stanford Encyclopedia of philosophy, Substantive Revision.
Weber, M. (1964), The Theory of Social and Economic Organization, trans. A. M. Henderson and T. Parsons, New York: Free Press.

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما