نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
پژوهشگر در پروژه فاسیف وابسته به دانشسرای عالی و مرکز تحقیقات علمی فرانسه
چکیده
تاریخچه اتمگرایی، به یونان باستان می‌گردد. اتمگرایی یونان، نظریه ماتریالیستی (مادی‌گرا)، علی و مکانیکی بود. اتمگرایی، چه اتمگرایی یونان و چه اتمگرایی جدید (بعد از قرن هفدهم) از جهاتی یک نظریه مادی‌گرا به شمار می‌رود. در قرون وسطی در جهان اسلام نیز نوعی نظریه اتمگرایی برای تبیین طبیعت توسط متکلمین معتزلی و اشعری ارائه شد. بر خلاف اتم‌گرایان یونان، متکلمان مسلمان، متأله بودند و نام متکلم را از جهت پایبندی‌شان به تعالیم اسلام و قرآن یدک می‌کشند. با این وجود نظریه‌‌ای که در جهان طبیعت ارائه دادند که از جهاتی با سایر نظریات اتم‌گرایانه مشابهت دارد. این نکته جالب توجه است که اتمگرایی کلام توسط نظریه پردازانی ارائه شده‌اند که در بحث قدرت مطلقه خداوند، به شدت رادیکال هستند. در این جستار، اینجانب قصد دارم که پس از معرفی نظریه اتمگرایی کلام، به ساختار متافیزیکی اتمگرایی کلام بپردازم؛ اینکه چه اصول اعتقادی مبنای نظری متافیزیک کلام است. در ادامه، تحلیل خواهم نمود که چگونه نظریه پردازان متأله برای حفظ اصول متافیزیکی خود، نظریه ای را در فیزیک ارائه داده‌اند که به مادی‌گرایی و طرد متافیزیک در فیزیک می انجامد، ولیکن یک نظریه الحادی نیست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Kalām Atomism in relation to Materialism and Atheism in an Analytical Approach
نویسنده [English]
- Banafsheh Eftekhari
Member of PhASIF project depended on ecole normale superior & Center National de la Recherche Scientifique(ENS-CNRS)، France
چکیده [English]
The history of atomism has begun from Ancient Greek. Greek atomism was materialist, causal, and Mechanical. Atomism whether the ancient atomism or modern version (after the seventeenth century), is regarded as a materialist theory. In medieval time, in the Islamic world, an atomistic theory was offered to explain nature by mūtikallimūn, (Muʿtazila and Ašʿarī). Opposite of Greek atomists, Muslim atomists were theists and they were called mūtikallimūn for begin devoted to Islam and Quran. Nonetheless, they have developed a theory that is similar in some aspects to the other atomistic theories; however, they were radical about God’s omnipotence. In this paper, I investigate the metaphysical structure of Kalām atomism in the respect that they are based on which belief, after a brief introduction. And then I analyze that those theist theorists developed a scientific account in physics, which protected their religious beliefs. I examine how the theory results in materialism and the exclusion of metaphysics, but not entailing atheism.
کلیدواژه‌ها [English]
- Atomism
- Kalām atomism
- Materialism
- Metaphysics
- Physics of Kalām
- Atheism
)