نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه فلسفه علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی
چکیده
در کتاب تولد کلینیک فوکو نشان می‌دهد این نه علوم طبیعی بلکه پزشکی بالینی بود که بنیان علوم انسانی را بنا نهاد. در انتهای کتاب تولد کلینیک او این مدعا را مطرح می‌کند که علوم انسانی بر بنیان پزشکی بالینی مدرن بنا شده است. او می‌گوید: اهمیت علم پزشکی در تأسیس علوم انسانی اهمیتی که صرفاً روش‌شناختی نیست زیرا هستی انسان به‌منزلۀ ابژۀ علم پوزیتیو تعریف یا تلقی می‌شود.» البته فوکو بیشتر از این مدعای خود را توضیح نمی‌دهد و به همین میزان بسنده می‌کند. در این مقاله تلاش خواهم کرد نشان دهم چگونه بر مبنای صورت‌بندی او از پزشکی بالینی می‌توان از این مدعا دفاع کرد و این مدعا چه استلزاماتی برای علوم انسانی به همراه خواهد داشت. برای فهم و دریافت این مدعا باید تمهیداتی فراهم کرد. هر دو تمهید مبتنی بر آراء فیلسوفان پزشکی است تا صورت‌بندی دقیق و قابل‌فهمی از پزشکی بالینی موردنظر فوکو به دست داده شود. بدون این تمهیدات فهم مدعای فوکو دشوار خواهد بود چون به نظر می‌رسد او در کتاب تولد کلینیک بسیاری از این موارد را مسکوت گذاشته یا بدیهی فرض کرده است یا نادیده گرفته است و شارحان‌اش هم با سنت فلسفۀ پزشکی ناآشنا بوده‌اند. در ابتدا تلاش می‌کنم نشان دهم که پزشکی نوع متفاوتی از شیوۀ تفکر در مقایسۀ با علوم طبیعی است که اگر چنین نبود مدعای فوکو به تفسیری سطحی و پیش‌پاافتاده خلاصه می‌شد: پزشکی انسان را ابژۀ علم بدل کرد و پس از آن بود که با الهام از علوم طبیعی تأسیس علوم انسانی محقق شد که باور ناروایی است. این بخش بر اساس آراء لودویگ فلک تفاوت‌های جدی تفکر پزشکی و علوم طبیعی تقریر خواهد شد. ساختار پزشکی بالینی و علوم مختلفی که در این حوزه وجود دارند را تعریف و تعامل آنها را نشان می‌دهم. در این بخش از آراء کاظم صادق‌زاده وام گرفته شده است. در بخش بعدی تلاش خواهم کرد بر مبنای تمهیدات صورت گرفته نشان دهم فوکو چگونه پزشکی بالینی مدرن و سیر تطورش را چگونه در قالب فضابخشی‌های سه‌گانه صورت‌بندی کرده است. در فصل پایان نشان خواهم داد چگونه صورت‌بندی فوکو از پزشکی بالینی می‌تواند بنیان علوم انسانی قرار گیرد. بدین ترتیب به نظر می‌رسد این نوشتار تلاشی است برای پیوند زدن فلسفۀ پزشکی و فلسفۀ علوم انسانی با خوانشی جدید از کتاب «تولد کلینیک».
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Role of clinical medicine on the constitution of science of man: Birth of the clinic rereading
نویسنده [English]
- Alireza Monajemi
Assistant Professor Department of Philosophy of Science and Technology, Humanities Research Institute
چکیده [English]
In “Birth of the Clinic” Foucault's shows that it was not the natural sciences but the clinical medicine that laid the foundation for the humanities. At the end of the book The Birth of the Clinic, he argues that the humanities are based on modern clinical medicine. The importance of medical science in the founding of the humanities, he says, is not purely methodological because human existence is defined or perceived as the object of positive science. Of course, Foucault does not make more of his claim and does not expand it. In this article I will try to show how this claim can be defended on the basis of his formulation of clinical medicine, and what implications it will have for the humanities.
In order to understand comprehensively the thesis medicine should be framed based on the views of medical philosophers. Without these arrangements, it would be difficult to understand Foucault's claim. It seems that not only he has suspended implicitly or neglected many of philosophical issues of medicine in the Birth of the Clinic, but also his interpreters were unfamiliar with the tradition of medical philosophy. First, I'm trying to show that medicine is a different mode of thinking than the natural sciences, if that were not the case, Foucault's claim would be so trivial: human being has been transformed to the object by medicine, and it was then that the founding of the human sciences was inspired by the natural sciences, which is a mistaken belief. This section will be based on the views of Ludwig Falk on the serious differences between medical thinking and the natural sciences. I describe the structure of clinical medicine and its various disciplines and their interaction. In this is based on Kazem Sadeghzadeh ideas. In the next section, I will attempt to show how Foucault has formulated modern clinical medicine and its evolution in the form of three-level spatialization. In the final chapter, I will show how Foucault's formulation of clinical medicine can form the basis of the humanities. Thus this article appears to be an attempt to link the philosophy of medicine and the philosophy of the humanities through a new reading of the Birth of a Clinic
کلیدواژه‌ها [English]
- Foucault
- Clinical medicine
- Philosophy of medicine
- philosophy of social sciences
- The birth of clinic
- Spatialization
)