نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد و ریاست گروه فلسفه علم/دانشگاه صنعتی شریف

2 پژوهشکده فیزیک، پژوهشگاه دانش های بنیادی، تهران، ایران

چکیده

بینش اکثر دانشمندان نیمة اول قرن بیستم بر مدار تجربه گرایی بود. آن ها برای تجربه ها و پدیده های مشاهده پذیر اهمیت بسیاری قائل بودند و تنها معیار معتبر برای آنها مشاهده پذیری کمیات بود. اگر چه این نگاه موجب پیشرفت هایی در قرن بیستم شد، اما اشکالات و ایرادات آن باعث شد که برخی از طرفداران این مکتب نیز به نقد آن بپردازند و از آن روی گردان شوند. در این مقاله دیدگاه های بعضی از فیزیکدانان برجستة معاصر، که خود روزی از طرفداران این مکتب بودند و سپس از آن روی گردان شدند، بررسی می­شود. همچنین نظرات برخی از فیزیک دانان بزرگی را که در همان ایام پرشور رشد این مکتب، نکات مهم نقدآمیزی را در ارتباط با آن گوشزد نمودند، متذکر شده ایم،و دلایل تغییر نگاه فیزیکدانان موافق پوزیتیویسم را بر اساس معیارهای متقن منطقی و استدلال های فلسفی بیان کرده ایم. در انتها به نظرات بعضی از فیزیکدانان برجستۀ اخیر که با پوزیتیویسم مخالفت کرده اند و یا به خاطر پرهیز از خداباوری سراغ پوزیتیویسم رفته اند، می پردازیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Positivism and the reversal of the position of some eminent physicists of the twentieth century against it

نویسندگان [English]

  • Mehdi Golshani 1
  • Mortaza Khatiri Yanehsari 2

1

2 School of Physics, Institute for Research in Fundamental Sciences (IPM), Tehran, Iran

چکیده [English]

The vision of most scientist and scholars in the first half of the twentieth century was empiricism. They gave more importance to observable experiences and phenomena, and the only valid criterion for them was observability of quantities. Although this view contributed to some advances in the twentieth century, but its drawbacks and misunderstandings caused some proponents of this school to criticize it and to become against it. In this paper, the views of some of the most prominent contemporary physicists, who themselves became one of the followers of this school, is reviewed. We have also mentioned some of the great physicists who pointed out the most important criticisms agaist this school. Furthermore, we have explained the reasons for changing the view of physicists in line with positivism, based on logical criteria and philosophical reasoning. In the end, we look at the views of some of the contemporary physicists who have opposed positivism or have gone through positivism to deny the existence of God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Positivism
  • logical positivism
  • physics
  • Quantum Mechanics
  • verifiability principle or criterion
  • empiricism
گلشنی، مهدی ، تحلیلی از دیدگاه های فلسفی فیزیکدانان معاصر، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۹۴.
خرمشاهی، بهاء الدین، پوزیتیویسم منطقی، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۰.
 
BBC, (1978), "Men of Ideas: logical positivism and its legacy", A. J. Ayer interview by B. Magee, BBC, 1978.
 
Bohr, N., (1963), Essay 1958-1962 On Atomic Physics and Human Knowledge, Interscience publishers, 1963, P. 92.
 
Borchert, D.M., (2006), Encyclopedia of Philosophy (2nd Edition) 10 Vols, Gale/Thomson Learning, 2006, Planck, Max, 7:577–579 (1858–1947).
De Broglie, (1964), L., The Current Interpretation of Wave Mechanics, Elsevier, 1964, P. 20.
 
Dean Greenberg, V., (1990), Transgressive Readings: The Texts of Franz Kafka and Max Planck, University of Michigan Press., 1990, P. 64.
 
Dirac, P.A.M., (1973), Relativity and Quantum Mechanics: in The Past Decade in Particle Theory, edited by E.C.G Sudarshan and Y. Ne’eman, Gordon and Breach, 1973, P. 766.
 
Feigl, H., (2017), positivism, Encyclopædia Britannica, inc., June 19, 2017.  https://www.britannica.com/topic/positivism
 
Feyerabend, P., (1962), Problems in Microphysics, in Frontiers of Science and Philosophy, edited by R. Colodny, University of Pittesburg, 1962, P. 252.
 
Flew, A. and Varghese R.A., (2008), There Is A GOD, HarperCollins, 2008, Preface XXII. Einstein, A., The Quotable Einstein, ed. Alice calaprice, Princeton University Press, 2005, P. 238.
 
Fox, K.C. and Keck, A., (2004), Einstein A to Z, Wiley, 2004, P. 226.
 
Golsdtein, S., (1996), http://www.bohmian-mechanics.net/weingold.html
 
Hawking, S., (1994), Black Holes and Baby Universes and Other Essays, Bantam Books, 1994, P. 38.
 
__________, (2001), The Universe in a Nutshell, Bantam Press, 2001, P. 31.
 
__________, (2011), http://www.telegraph.co.uk/technology/google
/8520033/Stephen-Hawking-tells-Google-philosophy-is-dead.html
 
Heisenberg, W., (1971), Physics and Beyond: Encounters and Conversations, Translated from the german by Arnold J. Pomerans, Harper and Row, 1971, P. 206.
 
Jammer, M., (1974), The Philosophy of Quantum Mechanics, Wiley Interscience, 1974, P. 93.
 
Kaufmann, W., (1902) Ueberdie electromagnetische Masse des Elektrons, Vorgelegt in der Sitzung vom 26, Juli 1902.
 
Mehra, J. and Rechenberg H., (1982), The Historical Development of Quantum Theory, Springer-Verlag, 1982, Vol. 2, P. 278.
 
Millikan, R. A., (1911), On the Elementary Electrical Charge and the Avogadro Constant, Phys. Rev., 32, pp. 349-397, 1911.
 
Passmore, J., (1967), The Encyclopedia of Philosophy, P. Edwards (ed.), Macmillan, 1967, “Logical Positivism”, Vol. 5, P. 52–57.
 
Planck, M., (1950), Scientific Autobiography and Other Papers, Williams & Norgate, 1950, P. 172.
 
Popper, K., (1976), Unended Quest, An Intellectual Autobiography, Fontana-Collins, 1976, Ch. 17.
 
_________, (1999), The Logic of Scientific Discovery, English ed., Routledge, 1999.