نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
بین اندیشه متاخر ویتگنشتاین در باب بازی‌های زبانی و گرامر زبان و ایده قیاسناپذیری پارادایم‌های علمی کوهن شباهت‌هایی وجود دارد که منشاء آثاری تطبیقی بین این دو شده است. یکی از مسائلی که هر دو اندیشه فلسفی با آن مواجه‌اند، نسبی‌گرایی و معضلات و پرسش‌های متعددی است که نسبی‌گرایی برای یک اندیشه فلسفی ایجاد می‌کند. از وجوه اشتراک اندیشه این دو فیلسوف محوریت چارچوب مفهومی و زبانی در ارتباط با مسائلی چون معنا، فهم و صدق است. همین مطلب مورد توجه برخی از تفاسیری است که ویتگنشتاین و کوهن را حامی نسبی‌گرایی می‌دانند. در اینجا مساله نسبی‌گرایی را با تمرکز بر معضلات نسبی-گرایی برای فهم و نیز صدق، و با محوریت آثار دو مفسر ویتگنشتاین و کوهن؛ یعنی هانس گلاک و مویال شاروک، مورد بررسی قرار می‌دهیم. در باب مسائل مذکور بین این دو مفسر اشتراکات و اختلافاتی در تفسیر ویتگنشتاین و کوهن وجود دارد. از نگاه نویسنده، اولا نه قیاسناپذیری کوهن و نه ایده گرامر ویتگنشتاین مانع از فهم دو پارادایم یا دو چارچوب زبانی از یکدیگر نیست. در ثانی بین ویتگنشتاین و کوهن اختلافی بر سر تقدم و تاخر زبان از یک سو و طبقه‌بندی‌های ذهنی از سوی دیگر وجود دارد. ثالثا ایده رفتار مشترک نوع بشر در اندیشه ویتگنشتاین مانع از نسبی‌گرایی در صدق نیست. با توجه به این سه موضع، مواضع گلاک و مویال شاروک در تفسیر ویتگنشتاین و کوهن مورد انتقاد قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Reflections on Relativism: A Comparative Study between the Later Wittgenstein and Kuhn
نویسنده [English]
- Shaqaqi Hossein
Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]
There are notable similarities between the later thought of Wittgenstein on language games and grammar, and Kuhn's idea of the incommensurability of scientific paradigms, which have led to comparative studies between the two. One of the issues both philosophical perspectives confront is relativism, and there are numerous problems that relativism raises for a philosophical idea. A common aspect of the ideas of these two philosophers is the centrality of conceptual and linguistic frameworks concerning issues such as meaning, understanding, and truth. This aspect has drawn attention from certain interpretations that consider Wittgenstein and Kuhn as proponents of relativism. Here, I will examine the issue of relativism, focusing on its challenges for understanding and truth, centering on the works of two interpreters of Wittgenstein and Kuhn: Hans Glock and Moyal-Sharrock. There are similarities and differences in the interpretations of Wittgenstein and Kuhn between these two interpreters. From the author's perspective: (1) Neither Kuhn's incommensurability nor Wittgenstein's idea of grammar prevents understanding between two paradigms or linguistic frameworks. (2) There is a disagreement between Wittgenstein and Kuhn regarding the precedence of language on one hand, and mental classifications on the other. (3) Wittgenstein's idea of common behavior of mankind does not lead to relativism in truth. Based on these three positions, the interpretations of Wittgenstein and Kuhn by Glock and Moyal-Sharrock have been criticized.
کلیدواژه‌ها [English]
- Relativism
- Understanding
- Truth
- Wittgenstein
- Kuhn
- Incommensurability
)