نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• غلامحسین مقدم حیدری

عضو هیات علمی گروه فلسفه علم پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

در طب اخلاطی علایم و نشانه های تعداد زیادی از بیماری ها به اندام ها منتسب بودند اما بیماری مکانمند نبود یعنی بیماری در بدن جایی نداشت در قرن های هیجدهم و نوزدهم با بکار گرفتن روش بالینی-تشریحی میان تظاهرات بالینی و آسیب های بدنی پیوند برقرار شد. بدین گونه مکانمندی بیماری در بدن مهمترین کاری بود که پزشکی کلینیکی در اواخر قرن نوزدهم انجام داد. در این مقاله می کوشیم نشان دهیم که اولا کدام آموزه های فلسفی زمینه پیدایش این روش را فراهم کردند و ثانیا چگونه این آموزه ها در شکل گیری مقومات این روش تاثیر گذار بودند. از این رو در ابتدا مبانی فلسفی این روش -حس گرایی و فلسفه مشاهده- را در جو حاکم بر آن قرن ها بررسی می کنیم. سپس ویژگی های دو مقومه اصلی آن یعنی معاینه بالینی و تشریح آسیب شناختی را بیان می کنیم. بدین منظور نشان می دهیم که چگونه حس گرایی و فلسفه مشاهده سبب شد تا پزشکان به معاینه دقیق تظاهرات بالینی بیماری ها بپردازند. سپس نشان می دهیم که چگونه از قرن هیجدهم به بعد تحت تاثیر فلسفه مشاهده این آموزه شکل گرفت که بیماری با ضایعه ای در زیر اندام های بیرونی بدن متناظر است. از این رو تشریح گامی اساسی در جهت آسیب شناسی بیماری ها شد. بدین گونه داده های حاصل از معاینه دقیق بالینی و تشریح آسیب شناختی دو بخش مهم گزارش های موردی را تشکیل دادند که یکی از ارکان پژوهش و دستاوردهای جدید پزشکی بالینی است. در بخش آخر مقاله ساختار و ویژگی های این نوع گزارش ها را بررسی می کنیم.

کلیدواژه‌ها

• مکانمندی
• حس گرایی
• معاینه بالینی
• آسیب شناختی
• روش بالینی-تشریحی
• گزارش موردی

عنوان مقاله [English]

How disease have been localized ? constitutions of anatomo-clinical method in the 19th century

نویسنده [English]

• Gholamhossein Moghaddam Heidari

faculty member in IHCS

چکیده [English]

In humoral medicine, the symptoms of many diseases were localized, but from the pathological point of view, the disease was not localized. In the 18th and 19th centuries, by using the anatomo-clinical method, the disease was localized both in terms of clinical manifestations - symptoms and signs - and in terms of pathology. In other words, the relationship between a disease and its pathological cause (anatomical or physiological) was the most important work that clinical medicine did in the late 19th century. In this article, we first examine the philosophical foundations of this method - sensualism and the philosophy of observation - in the atmosphere of those centuries. Then we describe the characteristics of its two main components, i.e., clinical examination and pathological analysis. Although dissection of the human body was common during the Renaissance period, it was not done for the purpose of etiology of diseases. From the 18th century onwards, under the influence of the philosophy of observation, this doctrine was formed that the cause of the disease corresponds to a lesion under the external organs of the body. Therefore, the dissection was a fundamental step towards the pathology of diseases. In this way, the data obtained from detailed clinical examination and pathological analysis formed two important parts of case reports, which are one of the pillars of research and new achievements of clinical medicine. In the last part of the article, we examine the structure and characteristics of these types of reports.

کلیدواژه‌ها [English]

• Localization
• sensualism
• clinical examination
• pathology
• anatomo-clinical method
• case report