نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

بشر در دوران مدرن، شاهد تحولات بعمده‌ای از جمله گسست بوده است. قطع همبستگی میان علوم طبیعی و علوم انسانی از جمله‌ی این تغییرات به‌شمار می‌رود. در این دوره، علوم طبیعی با محوریت رشته‌هایی همچون ریاضی، فیزیک، شیمی و ... مبدل به ملکه‌ی معارف بشری شد. بهره‌ای که علوم مذکور در راستای متمتع‌شدن انسان از طبیعت توانسته بودند به او برسانند موجب شیوع این پندار گشته بود که آنها در سایر حوزه‌های معرفتی از قبیل دانش‌های مرتبط با انسان نیز می‌توانند کاربست داشته باشند به‌همین‌خاطر آنچه‌که امروزه آن را وحدت روش‌شناختی می‌نامند در همین دوره بروز پیدا کرد. تنها مرجع صدقی که علوم طبیعی به‌رسمیت می‌شناسد تجربه‌ی حسّی است و این تجربه، مصدر حقیقت است. تجربه‌ی حسّی در اندیشه‌های مبتنی‌بر طبیعت‌گرایی، پدیده‌ای خاص است و به‌همین‌خاطر نتایج حاصله از آن‌را نمی‌توان به‌دیگر رویدادهای آینده، تسرّی و تعمیم داد. ازسوی دیگر عدم‌باورمندی به تعمیم‌پذیری، شرایط وجودی قانون در اندیشه‌های مذکور را مخدوش خواهد کرد. اندیشه‌ی فطرت‌گرا امّا با به دست‌دادن تلقی منحصر‌به‌فردی که از زمان و رابطه‌اش با انسان به‌دست می‌دهد و همچنین با باورمندی‌اش به‌یک سری از اصول عام و همه‌شمول که در فطرت انسان به ودیعه گذاشته شده‌اند، تناقضات بنیادی و فراروایت‌های فلسفه‌های برآمده از علوم طبیعی را مرتفع خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methodological Challenges of the Generalization of Natural Sciences Approach into Human and Humanities; Compared to the Possibilities of Nativistic Thought

نویسنده [English]

  • mojtaba zareei

Assistant Professor of Political Science, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

 
In modern times, human beings have witnessed some changes including a disassociation between natural sciences and humanities. In this course, natural sciences, with a focus on such disciplines as mathematics, physics, and chemistry became the queen of human knowledge. That the sciences have enabled human to get benefits from nature has led to the prevalence of the idea that they can be applied to other areas of knowledge such as human-related sciences, that’s why what today is called ‘methodological unity’ emerged during this period. ‘Sensory experience’ is the only appeal natural sciences recognize, and this experience is the basis of truth. Sensory experience in naturalist thoughts is a special and unique phenomenon and thus their results can’t be extended to the other events of future. On the other hand, disbelieving in generalizability will undermine the conditions of law in these thoughts. But providing a unique perception of time and its relation with mankind, and also believing in a set of general and universal principles that have been laid down in human nature, nativisitc thought dispels the fundamental contradictions of the philosophies stemmed from natural sciences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Sciences
  • Humanities
  • Nativisitc Thought
  • Quantitative Thought
قرآن کریم
نهج البلاغه (1371)، ترجمه و شرح فیض الاسلام، تهران: انتشارات فیض الاسلام
امام خمینی (1379)، صحیفه­ی امام، دوره­ی 21 جلدی، تهران: مؤسسه­ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی
آیت­الله جوادی آملی، عبدالله (1377)، دین شناسی، چاپ دوم، قم: نشر اسراء
آیت­الله جوادی آملی، عبدالله (1386)، شریعت در آینه­ی معرفت، محقق: حمید پارسانیا، چاپ پنجم، قم: نشر اسراء
آیت­الله جوادی آملی، عبدالله (1387)، مبادی اخلاق در قرآن، محقق: حسین شفیعی، چاپ ششم، قم: نشر اسراء
آیت­الله جوادی آملی، عبدالله (1388)، تسنیم، جلد دوازدهم، محقق: محمدحسین الهی زاده، چاپ سوم، قم: اسراء
آیت­الله مطهری، مرتضی (1385)، فلسفه­ی تاریخ، جلد اول، چاپ چهاردهم، تهران: صدرا
برت، ادوین آرثر (1374)، مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین، ترجمه­ی عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
بنتون، تد؛ کرایب، یان (1389)، فلسفه­ی علوم اجتماعی: بنیادی فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمه شهناز مسمی پرست و محمود متحد، تهران: آگه
دورکهایم، امیل (1383)، قواعد روش جامعه­شناسی، ترجمه­ی علی محمد کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
راین، آلن (1382)، فلسفه علوم اجتماعی، ترجمه­ی عبدالکریم سروش، چاپ سوم، تهران: صراط
علامّه طباطبایی، سید محمد حسین (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا
فروند، ژولین (1362)، آراء و نظریه­ها در علوم انسانی، ترجمه­ی علی محمد کاردان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
لیدیمن، جیمز (1390)، فلسفه­ی علم، ترجمه­ی حسین کرمی، تهران: حکمت
مجلسی، محمدباقر (1386)، بحارالانوار، تهران: دارالکتب الاسلامیه
 
Helvétius, Claude Adrian (2010), De L’esprit: or Essays on the Mind, Translated by W.Mudford, Nabu Press
Bacon, Francis (2008), The New Organon or True Directions Concerning the Interpretation of Nature, Dodo Press
Turner, Stephen; Turner, Jonathan H. (1990), The Impossible Science: An Institutional Analysis of American Sociology, SAGE Publication
Mazlish, Bruce (1998), The Uncertain Sciences, Yale Univiersity Press
Easton, David  (1953), The Political System, Knoff Publication
Ramaswamy, Sushia (2003), Political Theory: Ideas and Concepts, Maxmillan Press
Dahl, Robert A. (1963), Modern Political Analysis, Foundation of Modern Political Science Series, Yale University Press
Bordbeck, May (1969), Readings in the Philosophy of Social Sciences, Editef by May Brodbeck, Univiersity of Minnesota Press
Delonty, Gerard; Strydom, Piet (2003), Philosophies of Social Sciences: The Classic and Contemporary Readings, Open University Press