نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• رسول جعفریان ¹
• ایرج نیک سرشت ²
• عبدالله فرهی ³

¹ استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران

² استادیار پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران،

³ دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران

چکیده

کِندی نخستین محصول مهمّ دوران گذار از کلام به فلسفه بود که با اتّکا به آثار مکتب ارسطویی تلاش کرد جهان­شناسی قابل دفاعی در برابر اندیشه­های وارداتی به عالَم اسلام عرضه کند. او فلسفه­ی اولی را اشرف علوم به­شمار می­آورد و علوم مبتنی بر برهان را مفید یقین می­دانست.کِندیبا بهره­گیری از مفهوم «ابداع» در تبیین آغاز آفرینش، به نظریّه­ی خلق از عدم، تناهی حرکت، متناهی بودن زمان و مکان و در نتیجه، حدوث عالَم و ماسوی الله اعتقاد داشت. به باور وی، دو نوع حرکت انتقالی وجود داشت: دَوَرانی و مستقیم؛ او حرکت افلاک را از نوع اوّل و حرکت عناصر اربعه را از نوع دوّم می­دانست. نظریّه­ی عناصر چهارگانه در منظومه­ی فکری کِندی، به­ویژه در میان علوم طبیعی، از جایگاه خاصی برخوردار بود.این نظریّه نه­تنها در علوم طبیعیاز محوریّت خاصّی برخوردار بود، بلکه کِندی حتّی سعی کرد آن را به علوم تعلیمی هم تسرّی دهد و میان این عناصر و موسیقی هم ارتباط برقرار کند. او همین محوریّت عناصر و ویژگی­های آنها را در نورشناسی هم حفظ کرد و وجود عنصر غیرشفّاف و کدر خاک را موجب وجود رنگ­های مختلف در عالَم طبیعت دانست. او تمایل عناصر از خاک و آب گرفته تا جرم اقصی را به کره (کامل­ترین شکل) می­دانست و جهان را کروی­شکل تصوّر می­کرد که کره­ی زمین در وسط آن جای داشت، فلک ثوابت در این کیهان­شناسی آخرین افلاک بود و ورای آن هیچ چیز وجود نداشت. 

کلیدواژه‌ها

• ابویوسف یعقوب بن اسحاق کندی
• جهان‌شناسی
• حرکت
• طبع
• عناصر چهارگانه

عنوان مقاله [English]

Abu-Yusouf Ya‘qub ibn Isḥaq al-Kindī’s cosmology

نویسندگان [English]

• rasol jafarian ¹
• eiraj nikseresht ²
• abdollah farrahi ³

¹ Faculty Member of History Department, University of Tehran

² Faculty Member of Institute of History of Science, University of Tehran

³ Ph.D. student in Islamic History, University of Tehran

چکیده [English]

Al-Kindī was the first major product of the transition from theology to philosophy, relying on the works of the Aristotelian school, attempted to provide a defensible worldview against the imported ideas to Islam. He considered the first philosophy as most prominent science and he believed that proof-based sciences provide certainty. Using the concept of ‘invention’ in explaining the beginning of creation, he believed in the theory creation from nothingness, the finiteness of time and place, and, consequently, the contingency of the universe and of what is beyond God. He believed that there were two types of transitional movements: circular and straight; he saw the movement of spheres of the first type and the movement of the four elements of the second type. The theory of four elements in the al-Kindi’s intellectual system, especially in the natural sciences, was of particular importance. This theory was not only of a special focus in the natural sciences, but al-Kindi even tried to extend it to didactic knowledge and to make a relationship between the elements and music. He maintained the centrality of the elements and their characteristics in optics, and considered the existence of non-transparent element of soil as the cause of the different colors in the natural world. He believed that there is a tendency in the elements, from soil to water, of being spherical (the most complete form), and he considered the universe spherical in the middle of which earth is placed, the sphere of constants was the last one and there was nothing beyond it.

کلیدواژه‌ها [English]

• Abu yusouf Ya'qub ibn Ishaq al-Kindi
• Worldview
• movement
• Nature
• Four Elements