فلسفه علم

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

رویکرد تمثیلی در معرفت شناسی تکاملی: نقد و بررسی دیدگاه مایکل روس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی در دانشگاه زنجان

2 دانشیار فلسفه و کلام اسلامی در دانشگاه زنجان

3 استادیار گروه معارف اسلامی در دانشگاه زنجان

چکیده

دو رویکرد اصلی در معرفت‌شناسی تکاملی وجود دارد: رویکرد تمثیلی یا اسپنسری، رویکرد تحت‌اللفظی یا داروینی. در رویکرد نخست تلاش برای نشان دادن این است که فرایند رشد فرهنگ و علم، شبیه به فرایند اصلی رشد جانداران در زیست‌شناسی و بر اساس انتخاب طبیعی است، در حالی که در رویکرد دوم تلاش برای نشان دادن این است که نه تنها رشد و تکامل فیزیکی حیوانات و انسانها، محصول و نتیجه‌ انتخاب طبیعی است، بلکه رشد ساختارهای ذهنی آنها نیز محصولِ انتخاب طبیعی است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا مدعا و استدلال های روس در رد رویکرد تمثیلی از قوّت کافی برخوردار است یا نه. اندیشمندان زیادی از این رویکرد حمایت کرده‌اند، از جمله کارل پوپر، توماس کوهن، استفن تولمین، دونالد کمبل و دیوید هال. روس بر این باور است که اگرچه میان رشد موجودات زنده و رشد معرفت بشری شباهت‌هایی وجود دارد، لکن تفاوت‌های قابل توجهی در پیشرفت و روند تصادفی میان آنها نیز وجود دارد که باعث می‌شود این رویکرد با شکست روبرو شود. ما در این نوشتار با مدعای روس مبنی بر ناکارآمد بودن معرفت‌شناسی تمثیلی موافقیم، اما بر این باوریم که استدلال‌های وی در نفی دیدگاه پاره‌ای از معتقدان به معرفت‌شناسی تمثیلی همچون کوهن و کمبل از قوت کافی برخوردار نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analogical approach in evolutionary epistemology: A study on Michael Ruse viewpoint

نویسندگان [English]

  • vahid gerami 1
  • Mohsen Jahed 2
  • mahmood rasooli 3

1 PhD student in Islamic Philosophy and Theology at Zanjan University

2 associate professor of Islamic Philosophy and Theology at Zanjan University

3 assistant professor of Islamic studies Group at Zanjan University

چکیده [English]

There are two main approaches on evolutionary epistemology: analogical or Spencerian approach, literal or Darwinian approach. In the first approach, one attempts to argue that process of culture and science growth is analogue to main process of organisms growth in biology which based on natural selection; while in the second approach, one attempts to argue that not only growth and evolution of animals and humans physical body is product and result of natural selection, but also growth of their mind structures is result of natural selection. The main question of this essay is that if the Ruse's claim and his arguments in rejection of analogical approach are strong enough or not. Many thinkers support this approach, including Karl Popper, Kuhn Thomas, Stephen Toulmin, Campbell Donald and David Hull. Ruse believe that although there are analogies between growth of organisms and growth of human knowledge, but there are also significant disanalogies between them which makes analogy between this two fields are weaken, so analogical approach is not defensible by Ruse. We agree with the core of Ruse's claim, that is, the analogical approach in evolutionary epistemology is implausible, but we believe that his arguments in refuting some versions of this approach such as kuhn's version and Camdell's, are failed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evolutionary epistemology
  • analogical approach
  • progress
  • random progress
  • Michael Ruse
مراجع
العلامة الحلّی، جمال‌الدین حسن بن یوسف (1381)، الجوهرالنضید فی شرح منطق التجرید، تصحیح محسن بیدار، قم: بیدار.
داوکینز، ریچارد (1396)، ژن خودخواه، ترجمۀ جلال سلطانی، تهران: مازیار.
پوپر، کارل (1374)، شناخت عینی، برداشت تکاملی، ترجمۀ احمد آرام، تهران: اندیشه‌های عصر نو.
فرامرز قراملکی، احد (1380)، منطق 2، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
کوهن، توماس (1391)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمۀ سعید زیباکلام، تهران: سمت.
لازی، جان (1397)، درآمدی تاریخی به فلسفۀ علم، ترجمۀ علی پایا با همکاری جلال بشارتی، تهران: سمت.
معمار صادقی، محمدرضا (1379)، نظریۀ شناخت تکاملی از دیدگاه مایکل روس، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشکدۀ فلسفۀ علم، دانشگاه صنعتی شریف.
 
Blackburn, Simon (1996), Oxford Dictionary of Philosophy, New York: Oxford University Press.
Bradie, Michael (1986), “Assessing Evolutionary Epistemology”, Biology and Philosophy, vol. 1.
Bradie, Michael (1998), “Models and Metaphors in Science: The Metaphorical Terms”, ProtoSociology, vol. 12.
Bradie, Michael (2004), Naturalism and Evolutionary Epistemologies, Handbook of Epistemology, Boston: Kluwer Academic Publishers
Bradie, Michael (2006), “Evolutionary Epistemology”, in: The Philosophy of Science an Encyclopedia, Sarkar S Pfeifer (eds.), New York: Routledge.
Campbell, T. Donald (1960), “Blind Variation and Selective Retention in Creative Thought as in Other Knowledge Processes”, Psychological Review, vol. 67, no. 6.
Campbell, T. Donald (1974a), “Evolutionary Epistemology”, in: The Philosophy of Karl Popper, P. A. Schilpp (ed.), vol. 1, Lasalle I11: Open Court.
Campbell, T. Donald (1974b), “Unjustified Variation and Selective Retention in Scientific Discovery”, in: Studies in the Philosophy of Biology, F. J. Ayala and Th. Dobzhansky (eds.) London: Macmillan.
Darwin, Charles Robert (1871), The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex, London: John Murray.
Dennett, Daniel (1990), “Memes and the Exploitation of Imagination”, Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 48, no. 2.
Dobzhansky, Teodosius (1973), “Nothing in Biology Makes Sense Except in The Light of Evolution”, American Biology Teacher, vol. 35, no. 3.
Hull, David (1982), “The Naked Meme”, in: Learning, Development and Culture: Essays in Evolutionary Epistemology, H. C. Plotkin (ed.), Chichester: Wiley.
Hull, David (1988), Science as a Progress, Chicago: University of Chicago Press.
Leendert, C. Van Loon (2016), “The Intelligent Behaviour of Plants”, Trends in Plants Science, vol. 21, no 4.
Popper, Karl (1968), The Logic of Scientific Discovery, New York: Harper.
Popper, Karl (1974), “Darwinism as a Metaphorical Research Programme”, in: The Philosophy of Karl Popper, P.A. Schilpp (ed.), vol. 1, Lasalla, I11: Open Court.
Popper, Karl (1984), “Evolutionary Epistemology”, in: Evolutionary Theory: Paths into the Future, Pollard. J. R. (ed.), London: John & Sons Ltd.
Rescher, Nikolas (1977), Methodological Pragmatism, Oxford: Basil Blackwell.
Ruse, Michael (1973), “The Value of Analogical Models in Science”, Dialogue, vol. 12, Issue 2.
Ruse, Michael (1983), “Darwin and Philosophy Today”, in: The Wider Domain of Evolutionary Thought, Oldroyd, D. and Langham, I. (eds.), Dordrecht: Reidel.
Ruse, Michael (1986), Taking Darwin Seriously: A Naturalistic Approach to Philosophy, Oxford: Blackwell.
Ruse, Michael (ed.) (1989), What the Philosophy of Biology is?, Netherlands: Springer.
Ruse, Michael (1995), Evolutionary Naturalism: Selected Essays, London and New York: Routledge.
Ruse, Michael (2008 a), Charles Darwin, Oxford: Blackwell.
Ruse, Michael (2008 b), The Evolution Wars: A Guide to the Debates, Gray House Publishing.
Ruse, Michael (ed.) (2009), Philosophy after Darwin: Classic and Contemporary Readings, Princeton: Princeton University Press.
Ruse, Michael (2012), The Philosophy of Human Evolution, Cambridge: Cambridge University Press.
Spencer, Herbert (1857), “Progress: Its Law and Cause”, West Minster, vol. 67, no. 132
Thagard, Paul (1980), “Against Evolutionary Epistemology”, in: PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association, P. Asquith and R. Giere (eds.), vol. 1, Chicago: The University of Chicago Press.
Toulmin, Stephen (1967), “The Evolutionary Development of Science”, American Scientist, vol. 57.
Toulmin, Stephen (1972), Human Understanding, Oxford: Oxford University Press.
فلسفه علم
دوره 10، شماره 20 - شماره پیاپی 20
مهر 1399
صفحه 143-172
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار