نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• روح‎‌الله کریمی

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

زمانی که سوت قطارها، زنگ تلفن‌ها و روشنایی لامپ‌ها مجالی برای مردم قرن نوزدهم برای شک دربارۀ علم جدید و فواید فناورانه آن باقی نگذاشته بود، نیچه آن را به چالش ‌کشید. او با نقد این تصور که جهان طبیعت به‌گونه‌ای تنظیم شده است که با «قواعد» یا «قوانین» علمی ما مطابقت داشته باشد، اصلی‌ترین بنیان علم جدید را زیر سؤال ‌برد. او همچنین با نقد اصل علیّت که برای فهم علمی جهان بسیار ضروری است، نقد خود را عمق ‌بخشید. البته تفاوت‌های مهم و ظریفی میان نقد وی از مفاهیم «قانون» و «علیت» در آثار دورۀ اولیه و میانی نیچه و آثار دورۀ نهایی‌اش وجود دارد. نیچه در لایه‌های ژرف‌تری از نقد خود تلاش می‌کند با کشف پیوندی عمیق میان علم و مابعدالطبیعه، افسانه از کار درآمدنِ «جهان حقیقی» را بی‌بنیان شدن کل بنای علم جدید جلوه دهد. از این رو، نیچه علم را نیهلیستی می‌داند و با مقایسۀ علم و الهیات، علم را والاترین صورتِ آرمان زهد و بهترین هم‌دست آن معرفی می‌کند. البته باید توجه داشت که هدف نیچه نهایتاً نه کنارگذاشتنِ علم و خواستِ حقیقت به‌عنوان رانۀ اصلی آن، بلکه تجدید بنای آن بر ستونِ ارزش‌های نویی است که به زندگی آری گویند.

کلیدواژه‌ها

• نیچه
• نقد علم جدید
• قرن نوزدهم
• قانون طبیعی
• اصل علیت
• نیهیلیسم
• آرمان زهد

عنوان مقاله [English]

Nietzsche's Critique on Modern Science

نویسنده [English]

• Roohollah Karimi

ssistant professor of Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS)

چکیده [English]

At the time that whistle of trains, the ringtones of phones and the lighting of lamps leave no room for nineteenth century people to doubt modern science and its technological benefits, Nietzsche challenged it. He criticized the main foundation of modern science that the natural world corresponds with our scientific ‘rules’ or ‘laws’. He also criticized the principle of causality that is very necessary to understand the scientific world. However there are important and subtle differences between his early and middle works and his final works concerning his critics of the concepts of ‘law’ and ‘causality’. In the deeper layers of his critics, Nietzsche was attempting to discover the deep link between science and metaphysics. Therefore, he depicts the emerging of the ‘true world’ fable as weakening the entire edifice of modern science. Hence, Nietzsche considers science as a nihilistic adventure, and comparing science and theology he introduces science as the highest form of ascetic ideal and its best collaborator. It should be noted that the final purpose of Nietzsche will not to discard science and willingness to truth as its main drive, but rebuild it on pillars of new values that say yes to life.

کلیدواژه‌ها [English]

• Nietzsche
• Critique of Modern Science
• the Nineteenth Century
• natural law
• Causality
• nihilism
• the Ascetic Ideal