در دفاع از الگوی مکانیکی علّی

مهدی اسمعیلی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43464.1637

چکیده
  چکیده: هیچکاک با مثال‌های نقض خود نشان داد که همچنان مسئله ربط تبیینی در الگوی جدید تبیین علمی وسلی سالمون برقرار است. در برهمکنش‌های فرایندهای علّی علامت‌های مختلفی به وجود می‌آیند. به زعم هیچکاک نمی‌توان با رویکرد سالمون مشخص کرد که کدام علامت یا کمیت حفظ شده، از نظر تبیینی مرتبط است با پدیده تبیین خواه مورد نظر. ما با کمک تحلیل ...  بیشتر

تبیین به‌منزلة فرایندی وحدت‏بخش

مریم قاسمی نراقی

دوره 5، شماره 10 ، مهر 1394، ، صفحه 81-96

چکیده
  رایج‏ترین نظریه‏ای که آغازگر بحث تبیین در قرن بیستم است، نظریة قانون فراگیر تبیین، شامل دو الگوی قیاسی ـ قانونی و استقرایی ـ آماری است. کارل همپل بیان دقیقی از ایدة تبیین علمی را، که توسط هیوم و میل صورت‌بندی مبهمی داشت، به تصویر می‏کشد. نقدهای جدی که در نیمة دوم قرن بیستم در خصوص این نظریه مطرح شد راه را برای نظریه‏های دیگر ...  بیشتر

تحلیلی بر تبیین علمی از دیدگاه وسلی سمن

خدیجه بیگ زاده؛ سیدحسن حسینی

دوره 4، شماره 7 ، فروردین 1393، ، صفحه 87-107

چکیده
  سمن ادعا می‌کند که تبیین یک امر عینی، چیزی بیش از یک معرفت توصیفی است که در مورد دنیا کسب می‌شود. شاخصی که سمن برای تبیین علّی به‌عنوان تبیین علمی به دست می‌دهد بر دو اصل بنیادین استوار است: 1. نسبت آماری؛ 2. روابط علّی. چیزی که خود سمن مدعی است اگر به‌خوبی تکمیل شود کلید فهم ما از دنیا خواهد بود. در این نوشته نخست استدلال می‌کنیم که ...  بیشتر