کامران پاک نژاد راسخی؛ ایرج داداشی؛ مرتضی بابک معین؛ امیر مازیار
چکیده
رویکرد سیستمی فقط شامل ارگانیسمهای زنده نبوده و طیف وسیعی از سیستمهای فرهنگی مانند زبان و همچنین رفتارهای اجتماعی در جوامع انسانی را نیز شامل میشود، پژوهشهای بینارشتهای گستردهای در حوزه علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی با هدف استفاده از الگوهای رفتاری سیستمهای زنده، برای مطالعه الگوی تحولات در سطح عناصر فرهنگی انجام شده ...
بیشتر
رویکرد سیستمی فقط شامل ارگانیسمهای زنده نبوده و طیف وسیعی از سیستمهای فرهنگی مانند زبان و همچنین رفتارهای اجتماعی در جوامع انسانی را نیز شامل میشود، پژوهشهای بینارشتهای گستردهای در حوزه علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی با هدف استفاده از الگوهای رفتاری سیستمهای زنده، برای مطالعه الگوی تحولات در سطح عناصر فرهنگی انجام شده است، که نشان میدهد سیستمهای پیچیده در ابعادی کلان دارای الگوها و رفتارهای مشابهی هستند. پیرو چنین پژوهشهایی، در این مقاله نیز با رویکردی سیستمی به روش پژوهشهای کیفی، ابتدا به تحلیل مشابهتها و تفاوتهای الگوهای تکثیر در سطح زیستی با چگونگی تکثیر و نشر عناصر اطلاعاتی/ معنایی در سطح فرهنگی پرداخته، سپس به تعمیم نتایج آن در سطح سیستمهای نشانهای – با تاکید بر نمادها و نشانههای هنری - در دو بُعد معنایی و ریختی میپردازیم. در این پژوهش مشاهده میشود که ویژگیهای دو راهبرد تکثیر در طبیعت به نام r-selection و k-selection در بُعدی کلان در چگونگی تکثیر نمادها و نشانههای هنری در سطح فرهنگی نیز قابل تعمیم است، گرچه در جزییات تفاوتهای آشکاری نیز وجود دارد. در نظر گرفتن چنین شباهتهایی در چگونگی الگوهای تکثیر میتواند با زاویه دیدی بینارشتهای و متفاوت از تحلیلهای رایج، منجر به درکی متفاوت از چرایی برخی تحولات در میزان تکثیر و توسعه سیستمهای نشانهای در سطح جوامع مختلف شود.