نسبت بین فیزیک اتم‌گرایی کلام به مادی‌گرایی و الحاد در رویکردی تحلیلی

بنفشه افتخاری

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 1-21

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5743

چکیده
  تاریخچه اتم‌گرایی، به یونان باستان می‌گردد. اتم‌گرایی یونان، نظریه ماتریالیستی (مادی‌گرا)، علی و مکانیکی بود. اتم‌گرایی، چه اتم‌گرایی یونان و چه اتم‌گرایی جدید (بعد از قرن هفدهم) از جهاتی یک نظریه مادی‌گرا به شمار می‌رود. در قرون وسطی در جهان اسلام نیز نوعی نظریه اتم‌گرایی برای تبیین طبیعت توسط متکلمین معتزلی و اشعری ارائه شد. ...  بیشتر

شأن هستی‌شناختی تابع موج

مریم انصاری بناب؛ علیرضا منصوری

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 23-42

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5667

چکیده
  در فیزیک برای نمایش هستی‌شناسی نظریه‌ها ازموجودات ریاضی استفاده می‌شود. اما تمایزی میان موجودات ریاضی و هستومندهای فیزیکی که ریاضیات به آن‌ها ارجاع می‌دهد وجود دارد و نادیده گرفتن این تمایز منجر به نتایج عجیب و نادرستی می‌شود. مقالۀ حاضر به این مسئله می‌پردازد که در یک تفسیر رئالیستی تابع موج به مثابۀ یک موجود ریاضی، بازنمایی ...  بیشتر

هویت انسان؛ مبنای عینیت در علوم انسانی هرمنوتیکی

سیدحمیدرضا حسنی؛ عسگر دیرباز؛ هادی موسوی؛ مالک شجاعی جشوقانی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 43-62

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5744

چکیده
  مبانی روش‌شناختی پارادایم‌های عمده علوم انسانی و قضاوت در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آنها متکی بر مبانی معرفت‌شناختی، وجودشناختی و انسان‌شناختی آن پارادایم است. آشنایی با مباحث انسان‌شناختی از دیدگاه دیلتای هم برای آشنایی با پارادایم تفسیرگرایی و هم برای شناخت پارادایم هرمنوتیکی مهم است. شناخت هویت دوگانه انسان یکی از اساسی‌ترین ...  بیشتر

نقد و تحلیل پدیدارشناختی مفهوم همدلی در پزشکی

آرین کاوش؛ فراز گل افشان؛ نازنین سلیمانی؛ سیده پرنیان حسینی کازرونی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 63-78

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5671

چکیده
  در این مقاله ابتدا تلاش می‌کنیم با مروری بر سیر تاریخی پزشکی، دلیل مطرح‌شدن و کاربرد مفهوم همدلی بالینی در پزشکی را یافته و سپس ایرادات نظری این مفهوم که مانع رسیدن به بیناذهنیت و درک صحیح شده‌اند را ذکرکنیم؛ این ایرادات موارد پیش‌رو را شامل می‌شوند: عدم توجه به ذهنیت‌های پزشک و بیمار، عدم توجه به پویایی مفهوم همدلی و عدم توجه به ...  بیشتر

روش علمی نیوتن در قول و فعل

سعید زیباکلام

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 79-98

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5668

چکیده
  در این مقاله میخواهم سازگاری میان اقوال و اعمال روش‌شناختی نیوتن را مورد کاوش قرار دهم. اهمیت موضوع بدین علت است که ما علم‌شناسان هنوز نمی‌توانیم حدودا هم ادعا کنیم که روش علمی بزرگترین دانشمند همة اعصار را می‌شناسیم. این وضعیت ناگوار، برغم اینست که توجه به روش علمی هیچ دانشمندی باندازة عُشر توجهی که روش‌شناسان علم به روش علمی ...  بیشتر

رده بندی پژوهش‌های تکاملی درباره‌ی ادبیات و معرفی رویکردی تکاملی- شناختی به آن

غزاله عزیزی؛ هادی صمدی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 99-117

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5669

چکیده
  چکیدهدر دهه‌های اخیر علوم زیستی در قالب دو جریان به جهان روایت‌ها و ادبیات پای نهاده‌اند: رویکرد تکاملی به ادبیات و رویکرد شناختی. مقاله‌ی حاضر، با ذکر اشاره‌هایی به رویکرد دوم، عمدتا به رویکرد نخست اختصاص دارد. نظریه‌های طرح شده در ادبیات تکاملی عمدتاً گرایش انسان به ادبیات را با در نظر گرفتن فرآیند تکامل انسان، سازگاری درنظر ...  بیشتر

نقش قواعد مثلثاتی در عناصر معماری ایران از دیدگاه غیاث‌الدین جمشید کاشانی

فاطمه فلاحی؛ سعید میرریاحی؛ حسین سلطانزاده؛ محمد مهدی رئیس سمیعی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 119-141

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5670

چکیده
  کاربرد قواعد محاسباتی سهم عمده‌ای در هماهنگی نسبت‌ها و عناصر معماری دارد. علم هندسه و کاربرد آن یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های معماری ایران است و توسعۀ آن در معماری ایران از سده‌های هشتم و نهم آغاز شد و تا قرن دهم ادامه یافت. آنچه که از حیث مطالعات مثلثاتی عناصر معماری ایران در عصر تیموری مد نظر می‌باشد بهره‌گیری از دیدگاه‌ ریاضی‌دان ...  بیشتر

رویکرد تمثیلی در معرفت شناسی تکاملی: نقد و بررسی دیدگاه مایکل روس

وحید گرامی؛ محسن جاهد؛ محمود رسولی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 143-172

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5672

چکیده
  دو رویکرد اصلی در معرفت‌شناسی تکاملی وجود دارد: رویکرد تمثیلی یا اسپنسری، رویکرد تحت‌اللفظی یا داروینی. در رویکرد نخست تلاش برای نشان دادن این است که فرایند رشد فرهنگ و علم، شبیه به فرایند اصلی رشد جانداران در زیست‌شناسی و بر اساس انتخاب طبیعی است، در حالی که در رویکرد دوم تلاش برای نشان دادن این است که نه تنها رشد و تکامل فیزیکی ...  بیشتر

برهان تنظیم ظریف و چالش «اندازه»

قاسم محمدی؛ فرح رامین

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 173-192

https://doi.org/10.30465/ps.2021.33904.1479

چکیده
  با پیشرفت شگرف فیزیک و زیررشته‌های آن از قبیل کیهان‌شناسی و فیزیک کوانتوم، براهین غایت شناختی درباره‌ی وجود خدا به ویژه برهان تنظیم ظریف کیهانی در صدر مباحث الهیاتی قرار گرفت. به موازات حمایت‌های متعدد از این برهان، چالش‌های گوناگونی نیز در مورد آن از سوی منتقدین مطرح گشت. چالش اندازه یکی از برجسته‌ترینِ این چالش‌ها است که کاربست ...  بیشتر

علوم انسانی پزشکی/سلامت: تحلیل انتقادی مبانی نظری و عملی پزشکی

علیرضا منجمی؛ حمیدرضا نمازی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 193-216

https://doi.org/10.30465/ps.2021.34161.1488

چکیده
  «علوم‌انسانی پزشکی» در وهلۀ اول عبارتی نامأنوس به نظر می‌رسد. اینکه چگونه دو حوزۀ مجزا و متمایزِ معرفتی، همنشین شده‌اند، به وضعیت پروبلماتیک پزشکی اشاره دارد. در بخش ابتدایی مقاله به تحلیل علوم‌انسانی پزشکی بر اساس روش مطالعات مناقشه‌های این حوزه خواهیم پرداخت و در بخش دوم،  حوزۀ انتقادی مطالعات فراپزشکی را به عنوان بدیل ...  بیشتر

یادگیری عمیق ماشینی؛ چالش‌های فلسفی و رهیافت‌ها

رضا نیرومند؛ حمید فدیشه ای؛ الهام محمدزاده

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 217-233

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5673

چکیده
  چکیدهپیشرفت شگرف بشر در تولید و ذخیره‌سازی انبوه داده‌ها و نیز استفاده از آن‌ها در ساختن ماشین استنتاج‌گر، امروزه در قالب یک فناوری پیشرفته به نام «یادگیری عمیق ماشینی» ظهور یافته است. این فناوری با الهام از اتصالات موجود در ساختار مغز جانداران طراحی شده و از شبکه‌های عصبی مصنوعی عمیق قدرت می‌گیرد. توانایی آن در استنتاج ...  بیشتر

تأثیر گناه بر معرفت علمی ؛ بررسی موردی دیدگاه استفان مورونی از منظر عقلانیت نقاد

هما یزدانی؛ علی پایا؛ لطف الله نبوی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، صفحه 235-254

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5692

چکیده
  چکیدهدر مقالۀ حاضر با اتخاذ سنت کالونیسم و معرفت‌شناسی اصلاح‌شده، ادعای مانعیت گناهان انسانی از فعلیت صحیح عقل و عاملیت فیض الهی در تقویت قوای شناختی را بررسی می‌کنیم. شاید پیش از این و ذیل بحثِ نقش‌ عوامل غیرمعرفتی در شکل‌گیری معرفت، به تأثیر شناختی گناه نیز پرداخته شده باشد. اما اختصاص این موضوع به رشد معرفت علمی، تا آنجا که مورد ...  بیشتر