فلسفه علم

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مراحل پنج‌گانة شکل‌گیری فلسفة علم در قرن بیستم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز

چکیده

فعالیت‌های اصلی فلسفة علم، به مثابة یکی از شاخه‌های فلسفه، از 1890 در پی تلاش برخی دانشمندان علوم تجربی برای تأسیس مبانی جدید غیر متافیزیکی برای علوم تجربی استقرایی، آغاز شد. نکتة قابل توجه این است که ماهیت اصلی فلسفة علم، در پنج مرحله شکل گرفته است. هدف اصلی این مقاله این است که با توصیف مراحل پنج‌گانة مذکور، نحوة شکل‌گیری و تکمیل ماهیت اصلی فلسفة علم را به تصویر بکشد و نتایجی را از آن به دست آورد. این مراحل عبارت‌اند از: 1. مرحلة بالندگی (1890-1918) که در آن فیزیک نیوتن به وسیلة فیلسوفانی هم‌چون ماخ، پوانکاره، و دوئم چنان بازسازی می‌شود که امکان مداخلة هرگونه نگاه متافیزیکی در آن را منتفی می‌کند؛ 2. مرحلة بسط (1918-1935) که در آن پوزیتیویست‌های منطقی با تکیه‌بر سه اصل اساسی خودشان زمینه را برای بازسازی منطقی علم مهیا می‌کنند؛ 3. مرحلة کلاسیک (1935-1970) که در آن کار بازسازی منطقی علم، از طریق تجدید نظر پوپر و برخی پوزیتیویست‌های منطقی در سه اصل اساسی مرحلة قبلی، تثبیت و تکمیل می‌شود؛ 4. مرحلة تاریخ‌گرایی (1960-1985) که در آن، تحت تأثیر آرای فایرابند و کوهن، به جای «منطق علم»، «بعد تاریخی علم» مورد توجه قرار می‌گیرد؛ 5. مرحلة مدل‌سازی (1970-2000) که در آن، با افزایش تمایلات سمانتیکی و پراگماتیکی در علم، عبارت «مدل»، جانشین عبارت «نظریه» می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Five-Stage Development of Philosophy of Science in 20th Century

نویسنده [English]

  • Mohammad Reaz Abdollahnejad

چکیده [English]

The main activities of Philosophy of science, as a branch of philosophy, has been began since the last decade of 19th century, in the wake of some experimental scientists' attempts to establish new non-metaphysical foundations for inductive empirical sciences. The very notable point is that the nature of philosophy of science has not formed and developed in one, but in five stages. In this paper I will illustrate the five-stage formation and development of philosophy of science in 20th century in order to draw some the results from it. These five stages are:
1. Sprouting stage (1890-1918): the characteristic of this stage is the reconstruction of Newtonian physics by means of Mach’s instrumentalism, Poincare’s conventionalism and Duhem’s modified falsificationism.
2. Evolvement stage (1918-1935): in this stage, three pillars of logical positivism (reductionism, analytic-synthetic distinction, and verificationism) set the stage for logical reconstruction of science.
3. The classical stage (1935-1970): in which the logical reconstruction of science is accomplished by Popper’s and some logical positivist’s revisions of the pillars.
4. The Historicism stage (1960-1985): in this stage, some philosophers, especially Feyerabend and Kuhn based on the history of science, criticize and challenge the main principles of the previous stages.
5. The modelistic stage (1970-2000): in which through increasing the pragmatic and semantic tendencies in science, ‘theory’ is replaced by ‘model’.

کلیدواژه‌ها [English]

  • development of philosophy of science
  • inductive empirical sciences
  • logic of science
  • scientific theories
  • scientific models
مراجع
Ayer, A. J. (1936). Language, Truth and Logic, Harmondsworth: Penguin.
Bailer-Jones, Daniela M. (2009). Scientific Models in Philosophy of Science, Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
Blumberg, A. and H. Feigl (1931). ‘Logical Positivism, A New Movement in European Philosophy’, Journal of Philosophy, Vol. 28.
Bridgeman, P. W. (1927). The Logic of Modern Physics, New York: Macmillan.
Carnap, R. (1937). The Logical Syntax of Language, London: Routledge & Kegan Paul.
Carnap, R. (1956). ‘The Methodological Character of Theoretical Concepts’, In Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Vol. 1, Feigl, H. and Scriven, M. (eds.), Minneapolis: University of Minnesota Press.
Campbell, N. R. (1957). Foundations of Science, New York: Dover.
Duhem, Pierre (1962). The Aim and Structure of Physical Theory, Trans. Philip P. Wiener, New York: Atheneum.
Eddington, Arthur (1959). Space, Time, and Gravitation, New York: Harper & Row.
Feyerabend, P. K. (1962). ‘Explanation, Reduction, and Empiricism’, In Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Vol. 3, Feigl, H. and Maxwell, G. (eds.), Minneapolis: University of Minnesota Press.
Feyerabend, P. K. (1970). ‘Philosophy of Science, A Subject with a Great Past’, In Historical and Philosophical Perspectives of Science, Stuewer, R. (ed.), Minneapolis: University of Minnesota Press.
Frege, G. (1979). Posthumous Writings, Oxford: Blackwell.
Gillies, D. (1999). ‘German Philosophy of Mathematics from Gauss to Hilbert’, In The Routledge Encyclopedia of Philosophy, Craig, E. (ed.), London: Routledge.
Glock, H. J. (2008). What is Analytic Philosophy?, Cambridge & New York: Cambridge University Press.
Hacking, Ian (1984). ‘Experimentation and Scientific Realism’, In Scientific Realism, Leplin, Jarrett (ed.), London: University of California Press.
Hartmann, Stephan, Cari Hoefer, and Luc Bovens (eds.) (2008). Nancy Cartwright’s Philosophy of Science. New York: Routledge.
Hung, Edwin H. C. (2006). Beyond Kuhn, Ashgate: Ashgate Publishing Limited.
Kitcher, Philip and Salmon, Wesley C. (eds.) (1989). Scientific Explanation, Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Vol. 13, Minneapolis: University of Minnesota Press.
Kuhn, Thomas (1962). The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: University of Chicago Press.
Mach, Ernst (1911). History and Root of the Principle of the Conservation of Energy, Trans. P. E. B. Jourdain, Chicago: Open Court.
Mach, Ernst (1960). The Science of Mechanics, Trans. T. J. McCormack, La Selle: Open Court.
Moulines, C. Ulises (2008). Die Entwicklung der Modernen Wissenschaftstheorie (1890-2000), Eine Historische Einführung, Hamburg: LIT Verlag.
Neurath, Otto, Rudolf Carnap, and Charles W. Morris (eds.) (1970). Foundation of the Unity of Science, Toward an International Encyclopedia of Unified Science, Chicago: University of Chicago Press.
Newton, Isaac (1962). Mathematical Principles of Natural Philosophy, Trans. A. Motte, Berkeley: University of California Press.
Poincare, Henri (1905). Science and Hypothesis, Trans. G. B. Halsted, New York: Science Press.
Poincare, Henri (1907). The Value of Science, Trans. G. B. Halsted, New York: Science Press.
Popper, K. R. (1959). The Logic of Scientific Discovery, London: Hutchinson & Co.
Popper, K. R. (1963). Conjectures and Refutations, New York: Routledge & Kegan Paul.
Quine, W. V. O. (1953). From a Logical Point of View, New York: Harper & Row.
Quine, W. V. O. (1969). ‘Epistemology Naturalized’, In Ontological Relativity and Other Essays, New York: Columbia University Press.
Van Fraassen, Bas C. (1980). The Scientific Image, Oxford: Clarendon Press.
فلسفه علم
دوره 3، شماره 5 - شماره پیاپی 5
فروردین 1392
صفحه 35-56
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار