نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• جواد اکبری تختمشلو

دانشجوی دکتری فلسفة علم و فنّاوری، دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

هابرماس نظریه‌پردازی است که در چهارچوب سنت نظریة انتقادی گام بر‌می‌دارد و طی چند دهه حیات فکری خویش، در زمینة مقابله با انواع سلطه‌ها به‌خصوص سلطه‌های فکری که به‌طور نامحسوسی افراد جوامع را تحت سیطرة خود قرار می‌دهند، تلاش کرده است. او در بخش فعالیت‌های روش‌شناختی و فلسفی خود، نقد نگاه پوزیتیویستی و علم‌گرایانه را که در صدد حاکمیت نگرش کمی و تکنولوژیکی بر تمامی شئونات زندگی آدمی برآمده بود، از جمله نخستین اهداف مهم خویش قرار داد.‌ هابرماس برای این منظور، به تدوین، ارائه و تحلیل نظریة «علایق معرفتی» پرداخت. او در دورة بعدی حیات فکری خود، جهت شفافیت‌بخشیدن به فلسفة خویش تئوری «عقلانیت ارتباطی» را ارائه و بسط می‌دهد و بدین‌وسیله کارایی عقل را در الگوی مفاهمة متقابل تأیید، تأکید و تحلیل می‌کند.‌ هابرماس به‌جهت غلبه بر انتقادات وارده، در برخی آرای قبلی خود مثل نظریة صدق تجدید نظرهایی را اعمال می‌کند که در این مقاله، به‌همراه دیدگاه‌های مهم معرفت‌شناختی و فلسفی وی، مورد بحث و بررسی واقع می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

• هابرماس
• معرفت‌شناسی
• علم‌گرایی
• خود‌اندیشی
• عقل و عقلانیت
• صدق

عنوان مقاله [English]

Habermas's Methodological and Philosophical Ideas

نویسنده [English]

• Javad Akbari

Ph.D. Candidate of Philosophy of Science, Sharif Industrial University

چکیده [English]

Habermas is a theorist who is active in the framework of critical theory and he has, in his intellectual life, combated against different dominations, particularly against the intellectual domination which intangibly dominates people. Among his most important goals in his methodology and philosophy was critique of scientism and positivistic attitude that were trying to spread quantitative and technological views in all facets of human life. Habermas for this purpose developed and analyzed the doctrine of "knowledge-constitutive interest". In the next period of his intellectual life, he introduced the theory of "Communicative rationality" to make transparent his philosophy, and thereby to give emphasis on the efficiency of reason in the mutual understanding pattern. Habermas renewed his previous ideas, such as his theory of truth, to overcome criticisms against him. The aforementioned points are discussed in this article along with his important epistemological and philosophical views.

کلیدواژه‌ها [English]

• Habermas
• Epistemology
• Scientism
• Self-reflection
• Reason
• rationality
• Truth