نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• غلامحسین مقدم حیدری

دانشیار گروه فلسفه علم پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی

چکیده

یکی از مباحث مهم و مناقشه برانگیز در فلسفه علم عمل «مشاهده» است. فیلسوفان تحلیلی علم از منظرهای گوناگون این موضوع را مورد بررسی قرار داده اند. آنان نشان داده اند آنچه که در امور طبیعی مشاهده می شود متاثر از اهداف و تجربه های پیشین مشاهده گر می باشد از این رو مشاهده متاثر از عوامل معرفت شناختی، معناشناختی، روانشناختی یا جامعه شناختی است. اما مشاهده تنها مورد توجه فیلسوفات تحلیلی نبوده است بلکه فیلسوفان قاره ای نیز بدان پرداخته اند. یکی از این فیلسوفان میشل فوکو می باشد که در کتاب تولد کلینیک به چگونگی اُبژه مشاهده شدن بدن انسان در پزشکی می پردازد. او نشان می دهد که علاوه بر عوامل تاثیر گذار بر مشاهده که توسط فیلسوفان تحلیلی بیان شده اند باید به این نکته توجه کرد که مشاهده اساسا فعلی سیاسی است. هدف این مقاله نشان دادن این وجه سیاسی برای مشاهده است. بدین منظور از آرای فوکو در این باره استفاده می کنیم. گرچه فوکو در آثار گوناگون خود به این موضوع اشاره کرده است اما می توان گفت که مشاهده موضوع محوری در کتاب تولد کلینیک است. از این رو با بررسی این مورد می کوشیم تا نشان دهیم که منظور از سیاسی بودن عمل مشاهده چیست. بدین گونه سعی می کنیم تا نشان دهیم که فیلسوفان علم در بررسی های خود درباره مشاهده باید وجه سیاسی آن را نیز در نظر بگیرند.

کلیدواژه‌ها

• مشاهده
• زیست سیاست
• سیاست سلامت
• پزشکی رده بندی
• قدرت
• تاریخ کلینیک

عنوان مقاله [English]

Clinical ‘Observation’ as a Political Act

نویسنده [English]

• Gholamhossein Moghaddam Heidari

Associate Professor of Philosophy of Science department, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Observation, as an action, is one of the most important and controversial topics of philosophy of science. Analytic philosophers of science have examined this subject from a variety of perspectives. They have shown that what is observed is influenced by the observer’s goals and his/her past experiences, thus observation is influenced by epistemological, semantic, psychological or sociological factors. However observation is not only of interest to analytic philosophers, but it also has been addressed by continental philosophers. One of these philosophers is Michel Foucault, who in his book the birth of the clinic, describes how human body turns into the object of observation in medicine. He points out that in addition to the factors influencing observation as expressed by analytic philosophers, it should be noted that observation basically is a political act. We use Foucault's views in this regard. Although Foucault referred to this issue in his various works, it can be said that observation is the central theme of the birth of the clinic. The purpose of this article is to reveal this political aspect of observation. We discuss what is exactly mean for observation to be a political act, and why the philosophers of science should consider the political aspect of observations in their studies

کلیدواژه‌ها [English]

• observation
• biopolitics
• Power
• Clinic
• History
• Michel Foucault
• the birth of the clinic