تحلیلی بر کاربرد مفهوم پارادایم در جامعه‌شناسی

مجتبی جهانگردی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1401، ، صفحه 77-103

https://doi.org/10.30465/ps.2023.43941.1643

چکیده
  موضوع مقاله حاضر بررسی و تحلیل چگونگی کاربرد مفهوم پارادایم در جامعه‌شناسی است. بنابراین مقاله هدف خود را نه درنقد نظریه پارادایمی کوهن بلکه در نقد چگونگی کاربرد مفهوم پارادایم در جامعه‌شناسی جستجو می‌کند. برای رسیدن به اینهدف سعی شده‌‌ است تا با استفاده از روش اسنادی‌ و بهره‌گیری از منابع و پژوهش‌های معتبر، چند موضوع مورد بررسیقرار ...  بیشتر

نقد کوهن بر تجربه‌گرایی

رضا صادقی

دوره 5، شماره 9 ، فروردین 1394، ، صفحه 53-77

چکیده
  فلسفة علم کوهن را آغاز دورة پساپوزیتیویستی دانسته‌اند. در این نوشتار با مرور نقدهای کوهن بر تجربه‌گرایی خواهیم دید او در این نقدها با تضعیف نقش معرفتی و توجیهی تجربه باعث تقویت نسبی‌گرایی و بسط آن به حوزة‌ علوم طبیعی می‌شود. با این‌که کوهن نقدهایی جدی بر حلقة وین دارد، اما هم‌زمان برخی از اصول پوزیتیویستی آن‌ها را حفظ می‌کند؛ ...  بیشتر

نقد علم‌شناسی کوهن از منظر فایرابند1

علی عزیزی؛ مصطفی تقوی

دوره 4، شماره 8 ، مهر 1393، ، صفحه 59-74

چکیده
  کوهن و فایرابند از فیلسوفان علمی هستند که در بسیاری از جهات، دیدگاه‌های نزدیک و بعضاً مشترکی دارند. این دو فیلسوف به عقلانیتی آفاقی و جهان‌شمول باور ندارند؛ از این رو در عرف ادبیات فلسفی، دیدگاه‌های آنان را نسبی‌گرایانه تلقی می‌کنند. هر دو، از فیلسوفان نیمة دوم قرن بیستم هستند و واکنشی به جریان‌های پوزیتیویستی و نگتیویستی محسوب ...  بیشتر

قیاس‌ناپذیری و مسئلة تعارض پارادایم‌های علمی؛ پیشنهاد یک نظریة سمانتیکی

رحمان شریف‌زاده

دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1391، ، صفحه 69-91

چکیده
  کوهن مدعی است پارادایم‌های علمی رقیب در عین این‌که قیاس‌ناپذیر‌ند، با هم ناسازگارند. این مدعا این مسئله را ایجاد می‌کند که قیاس‌ناپذیری چگونه با تعارض جمع می‌شود؟ قیاس‌ناپذیری لازم می‌آورد که دو نظریة رقیب دارای شبکة معنایی و ساختار مقوله‌بندی متفاوتی باشند این راه را بر ناسازگاری و تعارض گزاره‌ها می‌بندد. ...  بیشتر

پزشکی به‌مثابة یک پارادایم؟

علیرضا منجمی

دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 123-136

چکیده
  یکی از تلاش‌هایی که در حوزۀ فلسفۀ طب صورت گرفت، تعمیم آموزه‌های فلسفۀ علم به حوزۀ پزشکی بود. در این زمینه آثار توماس کوهن بیشتر از سایر فلاسفۀ علم مورد عنایت قرار گرفت و تلاش شد براساس مفاهیم پارادیم، بحران پارادایمی، انقلاب پارادایمی، و وضعیت پزشکی در جهان امروز فهم شود. پزشکی امروز (بخوانیم مدرن) یک پارادایم است و این پارادایم اکنون ...  بیشتر