منظرگرایی ابزارهای علمی

مهدی خلیلی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 27-57

https://doi.org/10.30465/ps.2022.39373.1572

چکیده
  این مقاله با اندیشیدن به شان معرفت‌شناختی ابزارهای علمی به مناقشه‌ی واقع‌گرایی علمی می‌پردازد. ادعای اصلی مقاله این است که یک دیدگاه منظرگرایانه و در عین حال واقع‌گرایانه قادر است نقش ابزارها در علم را توضیح دهد. در این راستا، منظرگرایی ابزاری تعریف، و از آن در برابرِ این سه نقد دفاع می‌شود: 1- منظرگرایی به نسبی‌گرایی می‌انجامد، ...  بیشتر

شأن هستی‌شناختی تابع موج

مریم انصاری بناب؛ علیرضا منصوری

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1399، ، صفحه 23-42

https://doi.org/10.30465/ps.2020.5667

چکیده
  در فیزیک برای نمایش هستی‌شناسی نظریه‌ها ازموجودات ریاضی استفاده می‌شود. اما تمایزی میان موجودات ریاضی و هستومندهای فیزیکی که ریاضیات به آن‌ها ارجاع می‌دهد وجود دارد و نادیده گرفتن این تمایز منجر به نتایج عجیب و نادرستی می‌شود. مقالۀ حاضر به این مسئله می‌پردازد که در یک تفسیر رئالیستی تابع موج به مثابۀ یک موجود ریاضی، بازنمایی ...  بیشتر

بازخوانیدیدگاه دیویی درباره‌ی واقع‌گرایی در علم (برمبنای بخش‌هایی از کتاب هنر به‌منزله‌ی تجربه)

مریم شفیعی؛ هادی صمدی

دوره 9، شماره 17 ، شهریور 1398، ، صفحه 43-59

https://doi.org/10.30465/ps.2019.4161

چکیده
  جان دیویی در کتاب هنر به‌منزله‌ی تجربه نظریه‌ای بدیع درباره‌ی زیبایی و هنر ارائه می‌دهد که ریشه‌های آن را می‌توان در نگاه تکاملی و هگلی وی جست. کتاب ضمن معرفی نگاهی نو به هنر، به نحوی حاشیه‌ای به مقایسه‌ی علم و هنر می‌پردازد تا خواننده را در رسیدن به آراء نویسنده در فلسفه‌ی هنر راهنمایی کند. مقاله‌ی حاضر به بازنویسی دیدگاهدیویی ...  بیشتر

معمای جدید استقرا و انواع طبیعی

محمدمهدی هاتف؛ حسین شیخ رضایی

دوره 9، شماره 17 ، شهریور 1398، ، صفحه 113-138

https://doi.org/10.30465/ps.2019.4159

چکیده
  گودمن نخستین کسی بود که به معمایش درباره استقرا پاسخ داد، هرچند پاسخی نسبی‌گرایانه که زمینه‌ای شد برای پروژه برساخت‌گرایی وجودشناختی‌اش. واقع‌گرایانی که دغدغه حفظ معرفت استقرایی را داشتند اما کوشیدند با نقد راه حل او و ارائه راه حلهای بدیل اعتبار قاعده استقرا و نتیجتا معرفت استقرایی را بازیابی کنند. در اینجا من سه واکنش جکسون، ...  بیشتر

تأملی بر «واقع‌گرایی واقع‌بینانة» پیتر کوزو

روزبه زارع

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1391، ، صفحه 37-50

چکیده
  بحث از واقع‌گرایی و پاد واقع‌گرایی از مباحث مهم فلسفی است که در طی تاریخ تفکر بشر، اهمیت خود را حفظ کرده است. بحث از این مسئله با پیدایش شاخه‌های جدید فلسفه، و به‌ویژه فلسفه‌های مضاف، اَشکال متفاوت و بدیعی به خود گرفته است. در حوزة فلسفة علم، بحث از واقع‌گرایی به سبک خاصی مطرح شده و مباحث گوناگونی را درپی داشته است. در این ...  بیشتر

واقعیت فیزیکی در نظریة الکترومغناطیس کلاسیک

محمود مختاری

دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 61-74

چکیده
  در خصوص مفهوم میدان در نظریة الکترومغناطیس ـ همچون دیگر مفاهیم فیزیک ـ رویکردهای مختلفی وجود دارد که عملیات‌گرایی و واقع‌گرایی از مطرح‌ترین آن‌ها هستند. در این مقاله ابتدا دیدگاه‌های تجربه‌گرایانة کارنپ و بریجمن مطرح می‌شود و سپس نگاه واقع‌گرایانة مارک لنگ بر‌اساس کتاب مقدمه‌ای بر فلسفة فیزیک (Lange, 2002) وی مورد بررسی قرار می‌گیرد. ...  بیشتر