سیر تحول از علوم رشته ای تا علوم میان رشته ای و علوم یکپارچه

مهدی گلشنی

دوره 8، شماره 15 ، شهریور 1397، ، صفحه 65-80

چکیده
  از نظرارسطو و فلاسفۀ اسلامی و فلاسفۀ قرون وسطی همۀ علوم زیر چتر فلسفه قرار می گرفت و فلسفه عمدتاً به فلسفۀ نظری و فلسفۀ عملی تقسیم می شد ، که فلسفۀ نظری شامل متافیزیک ، ریاضیات و طبیعیات بود. قبل از تکون علم جدید، دانشمندان درپی آن بودند که تصویر یکسانی از کل جهان به‌دست آورند. تمام بخش‌های دانش، بایستی در یک چارچوب کل‌نگرانۀ فلسفی ...  بیشتر

پوزیتیویسم و روی گردانی بعضی از فیزیک دانان برجستۀ قرن بیستم از آن

مهدی گلشنی؛ مرتضی خطیری یانه سری

دوره 7، شماره 14 ، اسفند 1396، ، صفحه 105-132

چکیده
  بینش اکثر دانشمندان نیمة اول قرن بیستم بر مدار تجربه گرایی بود. آن ها برای تجربه ها و پدیده های مشاهده پذیر اهمیت بسیاری قائل بودند و تنها معیار معتبر برای آنها مشاهده پذیری کمیات بود. اگر چه این نگاه موجب پیشرفت هایی در قرن بیستم شد، اما اشکالات و ایرادات آن باعث شد که برخی از طرفداران این مکتب نیز به نقد آن بپردازند و از آن روی گردان ...  بیشتر

نگاهی ارزیابانه به «تجربه‌گرایی برساختی» ون‌فراسن

جواد اکبری تختمشلو؛ مهدی گلشنی

دوره 6، شماره 11 ، فروردین 1395، ، صفحه 1-36

چکیده
  ون‌فراسن از زمان نگارش کتاب تصویر علمی واقع‌گرایی علمی را به باد انتقاد گرفته و تجربه‌گرایی برساختی خود را به‌عنوان جانشینی مناسب برای آن ارائه کرده است. او با تمسک به این آموزۀ تجربه‌گرایی که «تجربه یگانه منبع ما برای شناخت جهان است» هر گونه آگاهی از سطح مشاهده‌ناپذیر جهان طبیعت را ناممکن اعلام می‌کند. ون‌فراسن اعتقاد ...  بیشتر

«چندجهانی»، علمی یا فلسفی؟

علیرضا سبحانی؛ مهدی گلشنی

دوره 5، شماره 9 ، فروردین 1394، ، صفحه 1-28

چکیده
    ثابت‌های بنیادی در مدل‌های استاندارد فیزیک ذرات و کیهان‌شناسی حیات در جهان ما را توضیح می‌دهند. هر گونه تغییری در این ثابت‌ها حیات را غیرممکن می‌‌کند. یکی از راه‌‌های توجیه این شرایط ایدة جهان‌های متعددی است که قوانین فیزیکی در هر یک از آن‌ها مستقلاً ساختاربندی شده است و ما در یکی از آن‌ها، که با پیچیدگی سازگار است، قرار ...  بیشتر

تک‌جهانی یا چندجهانی از نظر برخی اندیشمندان مسلمان متقدم

علیرضا سبحانی؛ مهدی گلشنی

دوره 4، شماره 7 ، فروردین 1393، ، صفحه 109-137

چکیده
  کیهان‌شناسی در آغاز کار خود پایة مشترک فلسفه، دین، و علم بوده است. در فرهنگ اسلامی، کیهان‌شناسی یا بر محوریت خلق از عدم (دیدگاه متکلمین) استوار شده بوده، یا مبتنی بر جهانی قدیم بوده است (دیدگاه فلاسفه)، و از مسئلة چندجهانی غالباً ذکری به میان نیامده است. در اوایل دهة 1970، پس از ارائة آن‌چه «اصل انسان‌محوری» نامیده می‌شود، ایدة ...  بیشتر

چند‌جهانی و آزمون‌پذیری

سعید معصومی؛ مهدی گلشنی؛ محمدمهدی شیخ جباری

دوره 3، شماره 6 ، مهر 1392، ، صفحه 73-98

چکیده
  چندجهانی و استناد به اصل یا استدلال آنتروپیک اخیراً در برخی زمینه‌های فیزیک مطرح شده است. در این مقاله بحث می‌کنیم که سه نوع چندجهانی در صورت‌بندی لاگرانژی سیستم‌های فیزیکی قابل تمیز است و استدلال می‌کنیم که چندجهانی می‌تواند ناشی از اثری کلاسیک باشد؛ چنان‌که در مناظر نظریة ریسمان بروز می‌یابد یا اثری کوانتومی مانند آن‌چه در ...  بیشتر

رهیافت وحدت‌گرایانه و مکانیک کوانتوم استاندارد

سیدهدایت سجادی؛ مهدی گلشنی؛ امیراحسان کرباسی‌زاده

دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1391، ، صفحه 47-68

چکیده
  هدف از این پژوهش صورت‌بندی رهیافت وحدت‌گرایانه در سیر تحول مکانیک کوانتوم استاندارد در خلال سال‌های 1913 - 1927، با تمرکز بر دو فیزیک‌دان بنیان‌گذار این نظریه، بور و هایزنبرگ، است. به این منظور پس از ارائة تقریری از رهیافت وحدت‌گرایانه و بر‌شمردن انواع آن، به صورت‌بندی این رهیافت در سیر تحول مکانیک کوانتوم استاندارد ...  بیشتر